Galery

2

1

- Ο άνθρωπος ονειρεύεται μόνο ένα πράγμα. Και αυτό είτε είναι ανέφικτο, είτε κάποια στιγμή γίνεται βαρετό. Λες: „Αυτό το όνειρο δεν είναι καλύτερο από εκείνο.” Το όνειρό μου είναι, ενώ βρίσκομαι σε αυτό το θέατρο, να το κάνω ένα “διαφορετκό θέατρο” με την καλή έννοια της λέξης, και να πείσω το Δήμο, ότι η Σόφια χρειάζεται ένα καινούριο κουκλοθέατρο. Παρά την κρίση. Επειδή αυτή αργά ή γρήγορα θα τελειώσει. Και το έχω πετύχει στο 70-80%. Πρέπει να ετοιμάσουμε τα πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση – να χτιστεί ένα πραγματικά όμορφο, άνετο, ελκυστικό νέο κουκλοθέατρο, το οποίο να είναι και κέντρο εκπαίδευσης παιδιών. Ένα μέρος, το οποίο να είναι κέντρο δημιουργίας της τέχνης για τα παιδιά. Αλλά και τα ίδια τα παιδιά να γνωρίσουν το θέατρο, το πώς γίνεται μια παράσταση, και τα ίδια τα παιδιά να κάνουν θέατρο.

- Πώς αισθάνεστε ως Έλληνας που γεννήθηκε στην Πολωνία και ζει στην Βουλγαρία; Πολίτης της Ευρώπης, του κόσμου;

- Ναι, υπάρχει κάτι τέτοιο (γελάει). Κοιτάξτε, εγώ πάντα ήλπιζα ότι κάποια στιγμή τα σύνορα θα καταργηθούν. Ήταν σκέτη τρέλα να ζεις σε μια πολτισμένη χώρα, που είναι μέρος της Ευρώπης, και να υπάρχουν σύνορα. Ήμουν σίγουρος ότι μια μέρα θα καταργηθούν. Και να που έγινε. Το ότι στα σύνορα δεν σου κάνουν έλεγχο πια είναι το πιο ωραίο πράγμα που μπορεί να συμβεί στη ζωή ενός ανθρώπου.

- Тρεις πατρίδες, τρεις οικείες γλώσσες, τρεις πολιτισμοί… Δεν χάνεστε κάποια στιγμή; Γλωσσολόγοι λένε ότι όσες γλώσσες μιλάμε τόσες φορές είμαστε διαφορετικοί άνθρωποι…

- Δεν μπερδεύομαι με τις τρεις πατρίδες μου. Έχω ξεκαθαρίσει ποιος είμαι και τι θέλω. Είναι πράγματι ένας πλούτος. Είναι ωραίο να μπορείς να πεις – ναι, κι αυτή είναι πατρίδα μου!

- Τι θυμάστε πιο έντονα από τη ζωή σας στην Πολωνία;

- Εκεί έζησα τα καλύτερά μου χρόνια, τα παιδικά. Είναι μια περίοδος της ζωής, κατά την οποία ο άνθρωπος δεν ασχολείται με την πολιτική, δεν κάνει σχέδια για το μέλλον του…Ζει πιο αληθινά, πιο συναισθηματικά, πιο καθαρά από ποτέ. Υπό αυτή την έννοια οι αναμνήσεις μου είναι θαυμάσιες. Παρ’ όλο που τότε στην Πολωνία ζούσαμε τα πολύ δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια. Εγώ στην ουσία έχω αποτυπώσει στην συνείδησή μου ως εικόνα, ήχο και μυρωδιά, αν θέλετε, πολλά πράγματα. Για παράδειγμα ανεξάρτητα από το πού βρισκόμουν αναγνώριζα τους Ρώσους από τη μυρωδιά τους. Ήταν πολύ παράξενο. Ζούσα στην Λέγκνιτσα και κοντά στο σπίτι μας είχαν εγκατασταθεί τα ρωσικά στρατεύματα με το επιτελείο τους. Εμείς τα παιδιά επικοινωνούσαμε με τον δικό μας παιδικό τρόπο με όλους αυτούς τους στρατιώτες και περνούσαμε την ημέρα μας ανάμεσά τους. Και στη συνείδησή μου έχει μείνει μια μυρωδιά. Υπάρχουν μάλιστα και περιπτώσεις όταν περνάω δίπλα από κάποιους Ρώσους και λέω: А, αυτοί είναι Ρώσοι! Γυρίζω για να δω αν είναι έτσι και πράγματι είναι Ρώσοι. Υπάρχει μια παράξενη και χαρακτηριστική μυρωδιά που αισθάνομαι. Ίσως καπνού…

- Είστε ένας άνθρωπος με τρεις πατρίδες. Επιλέξατε να ζήσετε ωστόσο στη Βουλγαρία…Ποια ήταν η αιτία γι’ αυτή την επιλογή σας;

- Ναι, έχω τρεις πατρίδες. Σίγουρα τα παιδικά μου χρόνια έχουν αποτυπωθεί βαθιά στη συνείδησή μου. Το δεύτερο μέρος, το πιο συνειδητό, όταν μπαίνεις πλέον στην εφηβεία, όταν αρχίζεις να συνειδητοποιείς τα πράγματα, να τα αναζητάς, και να τα σκέφτεσαι, πέρασε στη Βουλγαρία. Έκανα μια προσπάθεια να εγκατασταθώ στην Ελλάδα, αλλά ήμουν ήδη παντρεμένος εδώ, στη Βουλγαρία. Η σύζυγός μου είχε ένα επάγγελμα που δεν επέτρεπε την ύπαρξη γλωσσικού εμποδίου, κι έτσι δέχθηκα να εγκατασταθούμε στη Σόφια. Το επάγγελμά μου, του σκηνοθέτη, μου επιτρέπει να είμαι πιο ελεύθερος, να ταξιδεύω και να επιστρέφω χωρίς κανένα πρόβλημα. Για τη γυναίκα μου όμως το ταξίδι υπήρξε πρόβλημα. Αργότερα γεννήθηκαν και οι δύο κόρες μου. Άρχισαν να σπουδάζουν, δημιούργησαν το περιβάλλον τους, παρ’ όλο που τα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα. Πάντα είχα την ελπίδα ότι τα πράγματα θα αλλάξουν και η Βουλγαρία θα μεγαλώσει σε αυτά τα χρόνια. Το ήλπιζα πολύ κι όμως δεν συνέβη.

- Δεν συνέβη…;

- Ε, 20 χρόνια μετάβασης είναι ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Έγινε μια άγρια δημοκρατία. Εξαφανίστθηκε ο έλεγχος, εξαφανίσθηκαν και οι κανόνες, ενώ καινούριοι δεν εμφανίσθηκαν. Στην Πολωνία τα πράγματα εξελίχθηκαν με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο…Ίσως το πνεύμα του Πολωνού συνδέεται με έναν πολύ έντονο πατριωτισμό. Ενώ στη Βουλγαρία ο καθένας μπορεί να βρίσει την πατρίδα του, ο Πολωνός δε θα κάνει ποτέ τέτοιο πράγμα. Μπορεί να έρθει σε βαθιά σύγκρουση μαζί σου, αν προσβάλεις την πατρίδα του. Ο Βούλγαρος, μπορεί να προσβάλεις την πατρίδα του και να μην αντιδράσει. Η δύναμη βρίσκεται στον εθνικισμό, που δεν περνάει τα όρια του σοβινισμού. Ο Πολωνός έχει ένα δημιουργικό πνεύμα, που του επέτρεψε να διατηρήσει τον εαυτό του σε εκείνο το καθεστώς του κομμουνισμού. Να υπερασπίσει την άποψη και τη θέση του. Πάντα κοιτούσε όλο αυτό το καθεστώς με δυσπιστία, ειρωνεία και κακοβουλία. Δεν συμβιβαζόταν ποτέ. Ενώ στους Βούλγαρους τα πράγματα κάπως αφομιώθηκαν. Τα δεδομένα έγιναν δεκτά πολύ γρήγορα.

- Πώς θα σχολιάσετε τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν τα πράγματα στην Ελλάδα;