The Best of GRReporter
flag_bg flag_gr flag_gb

Η Τρόικα δεν είναι αρκετά αυστηρή με την Ελλάδα

21 Σεπτέμβριος 2011 / 17:09:34  GRReporter
3558 αναγνώσεις

Вικτόρια Μίντοβα

Κρίση, μεταρρυθμίσεις, πρόγραμμα εξυγίανσης και διαρθρωτικές αλλαγές είναι λέξεις που γνωρίζει καλά κάθε Βούλγαρος που γεννήθηκε πριν από τη δεκαετία του ’90 του περασμένου αιώνα. Όλες οι γενιές που θυμούνται τον κομμουνισμό στη Βουλγαρία, θυμούνται και τα σκοτεινά χρόνια που ακολούθησαν την νεογέννητη δημοκρατία της χώρας με τον υψηλό πληθωρισμό, την ακόμη πιο υψηλή ανεργία και τη φτώχεια. Σήμερα παρόμοια είναι η κατάσταση στη γειτονική Ελλάδα. Η χώρα έχασε την ευκαιρία να εφαρμόσει γρήγορα και αποφασιστικά τα μέτρα εξυγίανσης πριν από 2 χρόνια και τώρα αντιμετωπίζει πολύ πιο σοβαρές συνέπειες.

Μέσα στην γενική εικόνα οικονομικής ανασφάλειας το GRReporter απευθύνθηκε για μία ανάλυση της κατάστασης και για μια σύγκριση της βουλγαρικής κρίσης της δεκαετίας του ’90 και της ελληνικής ανασφάλειας το 2011 στον οικονομολόγο Κρασιμίρ Αγγάρσκι. Είναι ο άνθρωπος ο οποίος ανέλαβε να καθιερώσει στη Βουλγαρία το καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών το 1997, εδραίωσε το τραπεζικό σύστημα και απεδείχθη κρίσιμη φιγούρα για την σταθεροποίηση της τοπικής οικονομίας.

Ο Κρασιμίρ Αγγάρσκι υπήρξε διευθύνων σύμβουλος της Τραπεζικής Εταιρείας Ενοποίησης, η οποία αναδιάρθρωσε τις βουλγαρικές τράπεζες και από 40 μικρά αδύνατα χρηματοοικονομικά ιδρύματα δημιούργησε 7 μεγάλες τράπεζες. Το 1997 έγινε υπουργός Οικονομικής Μεταρρύθμισης στην κυβέρνηση του Στέφαν Σοφιάνσκι και γραμματέας των οικονομικών υποθέσεων του Προέδρου της Δημοκρατίας Πέταρ Στογιάνοφ, ενώ είχε ήδη αναλάβει την υποχρέωση να βάλει τα οικονομικά της χώρας σε τάξη με τη βοήθεια του καθεστώτος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών. Ύστερα ακολούθησαν υπεύθυνες θέσεις όπως Γενικός διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας DSK, τον Μάρτιο του 2005 ανέλαβε καθήκοντα γενικού διευθύνοντα συμβούλου της DZI Bank, μέλος του χρηματοοικονομικού ομίλου DZI. Από την 1η Μαρτίου του 2007 έγινε σύμβουλος στο Διοικητικό Συμβούλιο της Post Bank και μέλος της ηγεσίας της  Eurobank EFG Group.

Ο Κρασιμίρ Αγγάρσκι δηλώνει κατηγορηματικά ότι εάν η Ελλάδα θέλει να αποφύγει την πτώχευση, πρέπει αμέσως να αποχωρίσει από τις βαριές δημόσιες επιχειρήσεις, να μειώσει την κρατική διοίκηση και να προχωρήσει ένα τολμηρό πρόγραμμα ιδιωτικοποίησεων, προκειμένου να προσελκύσει άμεσες ιδιωτικές επενδύσεις.

Κατά τη γνώμη του, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και οι Ευρωπαίοι έταιροι δεν είναι αρκετά αυστηροί προς την Ελλάδα, και αν επιδιώκουν πράγματι κάποιο αποτέλεσμα, έπρεπε πρώτα να βεβαιωθούν ότι οι μεταρρυθμίσεις υλοποιούνται και μετά να υπογράψουν τη συμφωνία οικονομικής υποστήριξης.

Νομίζετε πως η πτώχευση της Ελλάδας είναι αναπόφευκτη;

Εάν δεν ληφθούν αποφασιστικά μέτρα δεν μπορεί να αποφευχθεί η πτώχευση. Όλα εξαρτώνται από την Ελλάδα, από την βούληση για αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Πρέπει να υπάρξει όσο πολιτική, τόσο και κοινωνική βούληση. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό όσο το δυνατό πιο σύντομα, ότι χωρίς εσωτερικές μεταρρυθμίσεις, σημαντική δημοσιονομική ενοποίηση και διαρθρωτικές αλλαγές, η πτώχευση θα γίνει μονόδρομος για τη χώρα.

Η πτώχευση σημαίνει και έξοδο από την ευρωζώνη για την Ελλάδα;

Δεν είναι υποχρεωτικό. Η κήρυξη της πτώχευσης μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους. Μπορεί να γίνει και στα πλαίσια του ευρώ και με την έξοδο από το ενιαίο ευρωπαικό νόμισμα. Κι όμως το τονίζω για άλλη μια φορά, η πτώχευση δεν είναι υποχρεωτική, αν οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας πραγματοποιήσουν πιο τολμηρές μεταρρυθμίσεις, με τις οποίες να περιορίσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα έξοδά τους, προκειμένου να αντιμετωπιστεί πιο γρήγορα η κρίση με το ελληνικό χρέος.

Ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις για τον τραπεζικό κλάδο στη Βουλγαρία, αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει; Πώς θα επηρέαζε η πτώχευση τις τράπεζες της ευρύτερης περιοχής με σημαντική ελληνική συμμετοχή;

Η ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις τράπεζες στις γειτονικές χώρες, αν εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις μητρικές τράπεζες της Ελλάδας, και αν δεν έχουν φροντίσει για την οικονομική τους αυτονομία. Εάν όμως διαθέτουν καλή κεφαλαιοποίηση και υγιείς δείκτες δεν έχουν λόγους να ανησυχούν. Όλα εξαρτώνται από την πολιτική της κάθε τράπεζας, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όμως με καλή κεφαλαιοποίηση δε θα έχουν πρόβλημα.

Θεωρείτε πως ο βουλγαρικός τραπεζικός κλάδος απειλείται σε περίπτωση πτώχευσης της Ελλάδας;

Απειλείται στο βαθμό που μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα με την μαζική ψύχωση που είδαμε στην Ελλάδα. Πολλοί άνθρωποι πήγαν να αποσύρουν τα χρήματά τους από τις ντόπιες τράπεζες και να τα μεταφέρουν στο εξωτερικό. Τότε μπορεί να φτάσουμε σε χρεοκοπίες τραπεζών. Αυτός κατά τη γνώμη μου είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για το βουλγαρικό τραπεζικό σύστημα και από κει για την χρηματοοικονομική σταθερότητα της χώρας. Ελπίζω ότι για τον κίνδυνο αυτό η κυβέρνηση και η Εθνική Τράπεζα Βουλγαρίας έχουν καταρτίσει ένα σχέδιο δράσης, διαθέτουν τους απαραίτητους υπολογισμούς και προβλέπουν συγκεκριμένα μέτρα.

Θα έπρεπε να έχουν προβλέψει συγκεκριμένα μέτρα σε περίπτωση ενδεχόμενης πτώχευσης ελληνικών τραπεζών που έχουν ιδιοκτησία σε τράπεζες στη Βουλγαρία. Για καλό ή για κακό, ακόμη το 1997 προβλέψαμε και ρυθμίσαμε νομοθετικά, ότι σε περίπτωση μιας τραπεζικής κρίσης, κατά την οποία θα υπάρχει συστηματικό ρίσκο, η Εθνική Τράπεζα Βουλγαρίας μπορεί να παρεμβαίνει μερικώς, το θέμα σήμερα όμως είναι από πού θα έρθουν τα χρήματα.Έχοντας υπόψη πως το δημοσιονομικό απόθεμα ανέρχεται σε μόλις 4 δισ. λέβα, στην περίπτωση μιας νέας τραπεζικής κρίσης θα χρειαστεί να ζητήσουμε δάνεια, ή να εγκαταλείψουμε το καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών. Όλα αυτά θα οδηγήσουν και πάλι στην γνωστή από το πρόσφατο παρελθόν εικόνα.

Δηλαδή συνιστάτε πιο σημαντική κεφαλαιοποίηση των τραπεζών στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή;

Ναι, οπωσδήποτε. Οι Έλληνες πρέπει να ακολουθήσουν τα δικά μας βήματα – να κεφαλαιοποιούν, να προχωρήσουν με την εξυγίανση, με τις συγχωνεύσεις, ώστε να σχηματιστούν νέες πιο μεγάλες και πιο σταθερές τράπεζες.

Η πρώτη σημαντική συγχώνευση τραπεζών στην Ελλάδα μετά την αρχή της κρίσης πραγματοποιήθηκε μεταξύ της Eurobank και της Alpha Bank. Πώς θα επηρεάσει η συγχώνευση αυτή τα βουλγαρικά τους υποκαταστήματα;

Αν γίνει η συγχώνευσή τους και στη Βουλγαρία, το αποτέλεσμα θα είναι μια νέα μεγάλη τράπεζα. Οι αντιπροσωπείες τους στη Βουλγαρία είναι ξεχωριστές τράπεζες με ξεχωριστές άδειες. Εάν η συγχώνευση πραγματοποιηθεί και στη Βουλγαρία, νομίζω ότι θα δημιουργηθεί μια πολύ καλή μεγάλη τράπεζα που μέχρι στιγμής δε έχει όμοιά της. Θα μειωθούν έξοδα, θα κλείσουν μερικά υποκαταστήματα, η τράπεζα όμως θα είναι πολύ πιο ισχυρή και ανεκτική σε κρίσιμες καταστάσεις. Εκτιμώ πως ένα τέτοιο βήμα θα ήταν πολύ καλό για το χρηματοοικονομικό σύστημα της χώρας.

Βλέπετε κάποια ομοιότητα μεταξύ της κατάστασης στη Βουλγαρία το 1997 και στην Ελλάδα σήμερα; Νομίζετε πως η Ελλάδα μπορεί να χρησιμοποιήσει τη βουλγαρική εμπειρία στην αναδιάρθωση της οικονομίας;

Στη Βουλγαρία το 1997 χρειάστηκε να απολυθούν 58 χιλ. δημόσιοι υπάλληλοι, 64 δημόσιες επιχειρήσεις έκλεισαν, πουλήθηκαν ή έγινε η εκκαθάρισή τους. Πραγματοποιήθηκαν ιδιωτικοποιήσεις με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς για να μπορέσουν να καλυφθούν ανάγκες του προυπολογισμού. Mέσα σε λίγους μήνες έπρεπε να πουλήσουμε μια σειρά δημόσιων επιχειρήσεων, επειδή έπρεπε να προσελκυστούν άμεσες ξένες επενδύσεις.

Για την Ελλάδα έλεγαν ότι θα πραγματοποιηθούν ιδιωτικοποιήσεις ή θα πουληθούν επιχειρήσεις, ακόμη και νησιά, στην πραγματικότητα όμως δεν συνέβη τίποτε. Δεν μπορεί χωρίς μεταρρυθμίσεις και ιδιωτικοποιήσεις. Κάποιος πρέπει να καλύψει τα ελλείμματα που δημιουργήθηκαν μέσα στα χρόνια, πρέπει να γίνουν στερήσεις. Για κάτι τέτοιο όμως χρειάζεται πολιτική βούληση και οι Έλληνες να πειστούν ότι δεν έχει κανέναν άλλο που να τους πληρώσει τον λογαριασμό.

Στη Βουλγαρία χρειάστηκε να μειώσουμε τις συντάξεις το 1997 μέχρι 10 δολάρια την περίοδο της οικονομικής εξυγίανσης και ύστερα τις εκσυγχρονίσαμε ως το τέλος του χρόνου μέχρι 35-36 δολάρια. Ξέρω ότι τα επίπεδα στην Ελλάδα είναι διαφορετικά και δεν χρειάζεται να φτάσουν σε τόσο χαμηλές αξίες, όμως αυτός είναι ο δρόμος. Να ελαχιστοποιηθούν τα δημόσια έξοδα, μέχρι να μηδενιστεί το έλλειμμα, προκειμένου να αρχίσει να αποπληρώνεται το εξωτερικό χρέος, το οποίο αυτή τη στιγμή εξακολουθεί να αυξάνεται.

Για να γίνει αυτό χρειάζεται πολιτική βούληση και οι κυβερνώντες να εξηγήσουν πολύ λεπτομερώς στους πολίτες για ποιο λόγο είναι απαραίτητες οι συγκεκριμένες αλλαγές και τι θα πετύχουν μέσα από αυτές. Εάν η κοινωνία δεν έχει πειστεί στην μεγάλη σημασία των μέτρων, οι μεταρρυθμίσεις δεν πρόκειται να πραγματοποιηθούν.

Με απεργίες και κινητοποιήσεις δεν μπορούμε να μιλάμε για οικονομική εξυγίανση. Πρέπει να ετοιμαστεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα εξυγίανσης του χρηματοοικονομικού συστήματος και της οικονομίας, το οποίο να εκτελείται αποφασιστικά και να έχει κοινωνική υποστήριξη.

Νομίζετε πως αν η Ελλάδα κηρύξει παύση πληρωμών του εξωτερικού χρέους τα πράγματα θα βελτιωθούν; Τι δείχνει η βουλγαρική εμπειρία;

Η Βουλγαρία βρισκόταν σε κατάσταση ιδιαίτερης πτώχευσης δύο φορές. Μια φορά κηρύχθηκε χρεοστάσιο στο εξωτερικό χρέος το 1990, όταν για λίγα χρόνια δεν πληρώναμε τις οφειλές μας, μέχρι να σταθούμε στα πόδια μας. Η δεύτερη φορά ήταν το 1997, όταν κάναμε αναδιάρθρωση του εξωτερικού χρέους. Όλα αυτά συνοδεύτηκαν από μία πολύ σοβαρή διαρθρωτική μεταρρύθμιση. Για να πραγματοποιηθεί το πρόγραμμα αυτό χρειάζεται η συναίνεση των πολιτών.

Στη Βουλγαρία το πρόγραμμα εξυγίανσης ψηφίστηκε με πλήρη πλειοψηφία από όλους τους βουλευτές στο Κοινοβούλιο με μόνο μία αποχή. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις ενώθηκαν γύρω από το σχέδιο δράσης και το σχέδιο ξεκίνησε με πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη. Σε αντίθεση με την βουλγαρική εμπειρία, φαίνεται ότι το πρόγραμμα εξυγίανσης στην Ελλάδα έχει πολλούς αντιπάλους, πράγμα που σημαίνει ότι δεν το εξήγησαν καλά στον κόσμο. Από την άλλη, μπορεί να υπάρχουν και άλλες δυνατότητες, τις οποίες δεν γνωρίζω, όταν όμως γίνεται λόγος για μέτρα εξυγίανσης, η κυβέρνηση πρέπει να φροντίσει να εξηγήσει ξεκάθαρα γιατί είναι απαραίτητα τα μέτρα αυτά και ποιος είναι ο τελικός στόχος.

Από τον Μάιο του 2010 την Ελλάδα συνέχεια επισκέφτεται η επιτροπή εποπτείας, γνωστή ως Τρόικα, από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι τρεις θεσμοί παίζουν το ρόλο ενός είδους καθεστώτος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών στην Ελλάδα. Αυτό παρέχει χρήματα ύστερα από πολιτική απόφαση, αν και το πρόγραμμα εξυγίανσης δεν εκπληρώνεται. Μπορείτε να μας πείτε τι συνέβη στη Βουλγαρία όταν αρχισε να λειτουργεί το καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών στη χώρα;

Πρώτα στη Βουλγαρία χρειάστηκε να εκπληρώσουμε περίπου 17 όρους, πριν το ΔΝΤ συμφωνήσει να μας χορηγήσει οικονομική βοήθεια. Ακολούθησαν άλλες 20 διαρθρωτικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούσαν πρόσθετα μέτρα για να μπορέσουμε να παίρνουμε τη βοήθεια σε δόσεις.

Αφού εκπληρώσαμε το δικό μας μέρος των όρων, ήρθαν και τα αποτελέσματα. Πρώτα, από το 300% πληθωρισμού με την εισαγωγή του καθεστώτος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών ο πληθωρισμός μηδενίστηκε, για ένα σύντομο διάστημα μάλιστα σημειώθηκε και αποπληθωρισμός. Η συναλλαγματική ισοτιμία του λέβα από 3000 λέβα για ένα γερμανικό μάρκο έπεσε στα 1500 λέβα για ένα μάρκο. Το χρηματοοικονομικό σύστημα καθησύχασε, καθώς και ο κόσμος.

Από αυτή την άποψη, νομίζω ότι η Τρόικα δεν είναι αρκετά αυστηρή με την Ελλάδα. Στη Βουλγαρία έπρεπε πρώτα να εγκρίνουμε το πρόγραμμα, να ψηφίσουμε τους νόμους, να αρχίσουμε να τους εφαρμόζουμε, πριν λάβουμε τη βοήθεια.

Είπατε ότι η Βουλγαρία πρέπει να καταρτίσει ένα Σχέδιο ανάπτυξης σε περίοδο κρίσης. Η πρόταση αυτή σχετίζεται με την οικονομική αστάθεια στην Ελλάδα;

Την περασμένη εβδομάδα διαπιστώσαμε ότι οι άμεσες ξένες επενδύσεις στη Βουλγαρία είναι κατά 76% λιγότερες σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρσι. Όταν καίγεται το σπίτι του γείτονα, πρέπει να είσαι έτοιμος η πυρκαγιά να περάσει και στο δικό σου. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση συζητούν πλέον το μέγεθος του τέλους στα εκκαθαριστικά ταμεία σε περίπτωση πτώχευσης, ενώ εμείς δεν τολμούμε ακόμη να μιλήσουμε δημόσια τι μέτρα πρέπει να πάρουμε για να περιορίσουμε την επίδραση της κρίσης χρέους στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες.

Όταν είναι γνωστό πως το 30 - 35 % της βουλγαρικής τραπεζικής αγοράς έχει ελληνική συμμετοχή, ποιος θα έρθει να κάνει επενδύσεις στη χώρα; Για το λόγο αυτό πρέπει να δημιουργηθούν σενάρια δράσης για διάφορες περιπτώσεις – για παράδειγμα, τι θα συνέβαινε στη Βουλγαρία, αν κάποια μεγάλη ελληνική τράπεζα με υποκαταστήματα στη Βουλγαρία χρεοκοπήσει. Το σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει τα μέτρα που θα έπρεπε να λάβουμε από βουλγαρική πλευρά για να μπορέσουμε να περιορίσουμε στο ελάχιστο τις αρνητικές επιπτώσεις.

Επιπλέον, ένας άλλος κίνδυνος που θα είναι αποτέλεσμα του αυξημένου άγχους, όχι μόνο στον τραπεζικό τομέα, αλλά και στον πραγματικό τομέα, είναι όταν σημειωθεί περιορισμένη δανειοδότηση, μείωση των εξαγωγών και έλλειψη επενδύσεων. Ως αποτέλεσμα της αστάθειας και της απειλής της κρίσης που εξαπλώνεται συνεχώς, οι άνθρωποι και οι επιχειρηματίες θα περιορίσουν κάθε πρωτοβουλία ανάπτυξης. Ο κίνδυνος αυτός μπορεί να αντιμετωπιστεί μονάχα με ένα σταθερό εθνικό πρόγραμμα και προβλεψιμότητα στην οικονομική ανάπτυξη της Βουλγαρίας.

Tags: Τρόικα ελληνική κρίση χρέους Κρασιμίρ Αγγάρσκι συνέντευξη
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΤΕ ΜΑΣ!
Το περιεχόμενο του GRReporter φτάνει σε σας δωρεάν 7 ημέρες την εβδομάδα. Δημιουργείται από μια ομάδα επαγγελματιών δημοσιογράφων, μεταφραστών, φωτογράφων, εικονοληπτών, ειδικών λογισμικού, γραφικών σχεδιαστών. Αν σας αρέσει η δουλειά μας και την παρακολουθείτε, σκεφτείτε μήπως θα θέλατε να μας υποστηρίξετε οικονομικά με ποσό που επιθυμείτε.
Subscription
Μπορείτε να μας βοηθήσετε και με εφάπαξ αποστολή οποιουδήποτε ποσού:
blog comments powered by Disqus