Galery

1

Αναστασία Μπαλέζντροβα

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των πρόωρων κοινοβουλευτικών εκλογών οι οποίες διεξήχθησαν την Κυριακή στην Βουλγαρία, στο κοινοβούλιο μπαίνουν τέσσερα κόμματα. Όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία με βάση το 96,1% των καταγεγραμμένων πρωτοκόλλων, το πρώην κυβερνών κόμμα του πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ GERB συγκέντρωσε το 30,7% των ψήφων, το Σοσιαλιστικό κόμμα BSP – το 27,02%, το κόμμα της τουρκικής μειονότητας Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών DPS – το 10,59% και το εθνικιστικό κόμμα Ataka – το 7,3%.  

Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων πολλοί αναλυτές προβλέπουν πολιτική αστάθεια, αδύναμη κυβέρνηση και νέες εκλογές. Το GRReporter επικοινώνησε με τον δημοσιογράφο Ιβάν Μπεντρόφ για να ακούσει τα σχόλιά του.

Κύριε Μπεντρόφ, σας εξέπληξε κατά κάποιον τρόπο το αποτέλεσμα των εκλογών;

Όχι. Τα αποτελέσματα αυτών των εκλογών δεν εξέπληξαν όχι μόνο εμένα. Δεν εξέπληξαν κανέναν. Η γενική εντύπωση μετά από το χθεσινό βράδυ είναι ότι δεν συνέβη τίποτα. Και αυτό είναι πολύ παράξενο, επειδή έχω παρακολουθήσει πολλές εκλογές μέχρι στιγμής και σε σχεδόν όλες βρισκόμουν στο Διεθνές Κέντρο Τύπου του Εθνικού Μεγάρου Πολιτισμού στη Σόφια, όπου πάντα υπήρχε μια αναμονή ειδήσεων, κάποια «ίντριγκα», όπως λέμε εμείς, οι δημοσιογράφοι. Ενώ χθες το βράδυ τα πάντα ήταν προκαθορισμένα. Σαν να μην συνέβη τίποτα. Με ένα μεγάλο ερωτηματικό γιατί χρειάστηκε όλο αυτό.

Πώς θα σχολιάζατε τα αποτελέσματα και γιατί θεωρείτε πως φτάσαμε σε αυτά;

Στη διάρκεια του τελευταίου μήνα είδαμε μια μοναδική προεκλογική καμπάνια. Γνωρίζω ότι η λέξη αυτή αποτελεί κοινοτοπία, στην περίπτωσή μας όμως είναι αλήθεια. Τέτοια καμπάνια δεν είχαμε ποτέ. Με πολλά σκάνδαλα, με πετυχημένες όπως απεδείχθη εκ των υστέρων προσπάθειες να πειστεί ο ψηφοφόρος να μην πάει στις κάλπες. Στην ουσία βλέπουμε ότι είχαμε κοινοβουλευτικές εκλογές στις οποίες ψήφισαν μόνο οι μισοί Βούλγαροι πολίτες. Αυτό δεν είναι παράξενο στις τοπικές εκλογές, σε κοινοβουλευτικές εκλογές όμως δεν είχαμε ποτέ πριν τόσο χαμηλά ποσοστά συμμετοχής.

Ταυτόχρονα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα επιστράτευσαν τους οργανισμούς και τις άλλες τοπικές δομές τους, και πέτυχαν ένα αποτέλεσμα από το οποίο δεν  μπορούν να είναι ούτε ευχαριστημένα, ούτε μη ευχαριστημένα. Απλώς πέτυχαν αυτό που όλοι γνωρίζουμε πως μπορούν να πετύχουν.

Η σύγκριση με τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις πέρυσι στην Ελλάδα είναι αναπόφευκτη. Οι Έλληνες πολιτικοί χρειάστηκαν δύο γύρους για να καταλάβουν ότι πρέπει να καταλήξουν σε συνασπισμό. Και η κυβέρνηση η οποία σχηματίστηκε τελικά, τα καταφέρνει πολύ καλά τώρα με τις υποχρεώσεις της, ειδικά σε σύγκριση με τις προηγούμενες μονοκομματικές κυβερνήσεις. Από την ψηφοφορία των Βουλγάρων πολιτών προκύπτει ότι επιθυμούν να υπάρξει συνασπισμός μεταξύ του κεντροδεξιού GERB και του σοσιαλιστικού BSP. Βλέπετε να συμβαίνει κάτι τέτοιο;

Δε νομίζω ότι οι ψηφοφόροι επιθυμούν συνασπισμό μεταξύ του GERB και του BSP, διότι  η πόλωση τους τελευταίους μήνες ήταν κατακόρυφη. Στην ουσία το τελικό αποτέλεσμα είναι ότι δεν έχουμε ξεκάθαρη υπεροχή μιας πολιτικής δύναμης, παρ’ όλου που το GERB αναδείχθηκε πρώτο κόμμα, έχουμε όμως και αύξηση του ποσοστού των δύο πολιτικών σχηματισμών σε σχέση με την περίοδο πριν από 2-3 μήνες. Δηλαδή έχουμε μια πόλωση, έχουμε τεντωμένες σχέσεις στο δημόσιο λόγο. Ένας συνασπισμός μεταξύ των δύο αυτών κομμάτων προς το παρόν είναι αδύνατος. Και δε θα γίνει δεκτός από ένα μέρος των ψηφοφόρων και από την μία και από την άλλη πλευρά.

Όσον αφορά τον παραλληλισμό με την Ελλάδα, δε θα συμφωνούσα ότι υπάρχει τίποτα το κοινό. Κάποιοι πολιτικοί προωθούν την ιδέα για προγραμματική κυβέρνηση στη Βουλγαρία και οι αναλυτές σκέφτονται αμέσως την Ιταλία ή την Ελλάδα.

Η διαφορά είναι ότι στην Ελλάδα υπήρχε ένα ξεκάθαρο πακέτο άμεσων και βραχυπρόθεσμων μέτρων και μεταρρυθμίσεων, που έπρεπε να υλοποιηθούν. Ήταν γραμμένα πολύ λεπτομερώς, και μάλιστα εκτός Ελλάδας.

Στην Βουλγαρία η κατάσταση δεν είναι τέτοια. Εδώ δεν έχουμε ένα ξεκάθαρο πακέτο μέτρων που πρέπει να εφαρμοστεί. Η κατάσταση δεν είναι έκτακτη. Κάποιος πρέπει να λάβει την πολιτική εμπιστοσύνη, για να κυβερνήσει τη χώρα. Προς το παρόν όμως προχωράμε προς την αστάθεια. Ακόμη και να σχηματιστεί μια ευρεία κυβέρνηση με την συμμετοχή του Σοσιαλιστικού κόμματος, του κόμματος της τουρκικής μειονότητας Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών και του εθνικιστικού κόμματος Ataka, όσο παράξενο κι αν ακούγεται κάτι τέτοιο, είναι αδύνατο μια τέτοια κυβέρνηση να είναι πολύ σταθερή. Και αυτό που φαίνεται πίσω από όλα αυτά, δηλαδή το σημείο που ενώνει αυτά τα τρία κόμματα είναι η επιθυμία κατασκευής δεύτερου ρωσικού πυρηνικού σταθμού στο Μπέλενε.

Τι βλέπετε να συμβαίνει στη Βουλγαρία;

Αυτό που βλέπω είναι ότι το πρώην κυβερνών κόμμα GERB βρίσκεται σε αποκλεισμό και η ευθύνη είναι αποκλειστικά δική του. Δεν μπορούμε να κατηγορούμε μόνο τους άλλους, τη συνωμοσία, τα ρωσικά συμφέροντα κτλ. Πολύ δύσκολα θα μπορέσουν να πείσουν κάποιον να τους δώσει επιπλέον ψήφους ή να επιχειρήσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση της μειοψηφίας. Προφανώς τα πράγματα εξελίσσονται πολύ καλά στον άξονα BSP – DPS ίσως και Ataka. Ακόμη χθες το βράδυ ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού κόμματος Σεργκέι Στανίσεφ δήλωσε ότι θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με αυτά τα δύο κόμματα. Η πρόβλεψή μου είναι ότι πιθανότατα θα καταλήξουν σε κυβέρνηση αυτών των τριών κομμάτων.

Υπάρχουν όμως πιθανότητες και να μην συμβεί αυτό, ή να συμβεί αλλά να διαρκέσει πολύ λίγο καιρό, διότι οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στη χώρα συνεχίζονται. Αυτό σημαίνει είτε νέες εκλογές, είτε διαρκή αστάθεια. Και μάλιστα θα επωφεληθούν από αυτό μόνο εκείνοι οι ολιγάρχες που θέλουν να βγάλουν τη Βουλγαρία από το δυτικό δρόμο ανάπτυξης, που χαρακτηρίζεται από το κράτος δικαίου, την οικονομία της αγοράς, την συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Κατά τη γνώμη σας γιατί η δεξιά έμεινε εκτός Βουλής; Γιατί δεν κατάφερε να συσπειρώσει τους υποστηρικτές της πριν από τις εκλογές και θα είχε μπει στο Κοινοβούλιο, αν το είχε κάνει;

Ακόμη και να ήταν μαζί τα δεξιά κόμματα και να είχαν μπει στο Κοινοβούλιο, αυτό δε θα άλλαζε τίποτα. Οι ψηφοφόροι βαρέθηκαν πια από την αγωνία που ζουν τα δεξιά κόμματα εδώ και πάνω από 10 χρόνια. Δεν μπορεί το βασικό ζήτημα να είναι θα μπουν ή όχι στη Βουλή. Ο λόγος ύπαρξης των πολιτικών κομμάτων είναι να δίνουν λύσεις. Για το λόγο αυτό κάτι τέτοιο έπρεπε εδώ και πολύ καιρό να συμβεί, αν και στην συγκεκριμένη περίπτωση όλοι λένε πως θα ήταν καλύτερα να είχαν μπει στο 42^ο Κοινοβούλιο.

Τώρα όμως το τοπίο ξεκαθάρισε. Αυτό ίσως είναι το μόνο καλό νέο. Διότι τώρα λίγο πολύ στο βουλγαρικό Κοινοβούλιο έχουμε τέσσερις παρατάξεις του παλιού Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Ένα μεγάλο μέρος των μορφωμένων πολιτών, αστικού τύπου, υποστηρικτές της δυτικής ανάπτυξης της χώρας, δεν βλέπουν την εκπροσώπησή τους στη Βουλή αυτή. Στο Κοινοβούλιο έχουμε πρώην μέλη του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος, που ήταν από τα χαμηλά επίπεδα του προσωπικού – οδηγοί, αστυνομικοί κτλ. που είναι σήμερα στο GERB. Έχουμε και κληρονόμους των ηγετικών στελεχών, που είναι στο Σοσιαλιστικό κόμμα BSP. Έχουμε και κάτι κρυφούς κομμουνιστές, σλαβόφιλους και εθνικιστές που είναι στο Ataka και το κόμμα της τουρκικής μειονότητας Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών, για το οποίο δημοσιεύθηκαν αρκετά έγγραφα και όλοι γνωρίζουμε πώς ιδρύθηκε.

Δηλαδή πιστεύετε ότι μετά από το ξεκαθάρισμα αυτό του τοπίου, στη Βουλγαρία θα εμφανιστούν κάποιες μεταρρυθμιστικές δυνάμεις οι οποίες θα λάβουν τα πράγματα στα χέρια τους;

Δεν μπορούν έτσι απλώς να εμφανιστούν, οι άνθρωποι όμως που χρειάζονται τέτοια εκπροσώπηση μπορούν να το κάνουν. Βέβαια, τα πάντα εξαρτώνται από το αν θα υπάρξουν συγκεκριμένες προσωπικότητες στον συγκεκριμένο τόπο την συγκεκριμένη στγμή, οι οποίες θα καταβάλουν αρκετές προσπάθειες.

Όμως το επαναλαμβάνω, τώρα το τοπίο ξεκαθάρισε. Ενώ παλιά, αυτή η 22χρονη ιστορία σταματούσε κάθε προσπάθεια δημιουργίας ενός τέτοιου καινούργιου σχηματισμού. Άλλος για παράδειγμα υποστήριζε τον Ιβάν Κόστοφ, άλλος την Ναντέζντα Νέινσκι, μια φορά τα χαλούσαν, μετά τα έβρισκαν μεταξύ τους. Η σαπουνόπερα αυτή πραγματικά έγινε βαρετή για πολλούς ψηφοφόρους και το αποτέλεσμα ήταν προκαθορισμένο.

Οι εκλογές αυτές ήταν ελεύθερες και αδιάβλητες; Κατά πόσο υπήρχε μανιπουλάρισμα της κοινής γνώμης;

Η ερώτηση αυτή αποτελείται από δύο μέρη. Από την μία είναι η καθαρά τεχνολογική άποψη ως διεξαγωγή των εκλογών και καταμέτρηση των ψήφων. Υπήρξαν πολλές καταγγελίες για παραβάσεις του νόμου.

Ακόμη κι αν συμφωνήσουμε όμως ότι σε πολλά σημεία υπήρχαν ψεύτικα ψηφοδέλτια, παραποίηση πρωτοκόλλων ή εξαγορά ψήφων, δεν μπορεί το ποσοστό της μανιπουλαρισμένης ψήφου να είναι τόσο υψηλό, ώστε να αλλάξει τη συνολική εικόνα. Βεβαίως, όταν το ποσοστό προσέλευσης στις κάλπες είναι χαμηλό, η μανιπουλαρισμένη ψήφος έχει πολύ μεγαλύτερο βάρος.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα κατά τη γνώμη μου είναι ότι δεν υπήρχε πραγματική προεκλογική εκστρατεία. Ότι η ατμόσφαιρα ήταν δηλητηριασμένη, ότι ο κόσμος δεν κατάλαβε ποιος προσφέρει τι. Ότι τα σκάνδαλα ξεκίνησαν πριν από 2-3 μήνες και στην ουσία «έφραξαν» τη ροή πληροφοριών και δεν ήταν δυνατό να ακουστούν οι λογικές προτάσεις.

Το λέω επειδή με ρωτήσατε για την παραδοσιακή δεξιά. Τα κόμματα της πρώην Ευρωπαίας Επιτρόπου Μεγκλένα Κούνεβα και του πρώην πρωθυπουργού Ιβάν Κόστοφ είχαν πολύ συγκεκριμένες προτάσεις, τις οποίες οι εκπρόσωποι των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα ήθελαν να ακούσουν, και περίμεναν κάποιος να προτείνει παρόμοιες λύσεις για αυτούς. Όμως δεν τις άκουσαν, επειδή ήταν αδύνατο να ακουστούν μέσα στη φασαρία των σκανδάλων.