Galery

1

Οι προκαθορισμένες συντάξεις είναι χαρακτηριστικές περισσότερο για τα αγγλοσαξονικά συστήματα. Σε αυτά προκαθορίζεται τι σύνταξη πρέπει να παίρνει ο συγκεκριμένος υπάλληλος, όταν συνταξιοδοτηθεί, και σε αυτή τη βάση υπολογίζεται τι χρήματα πρέπει να συγκεντρωθούν για να είναι αρκετά για τη μελλοντική σύνταξη. Εδώ το ρίσκο είναι για τον εργοδότη.

Στο άλλο μοντέλο, με προκαθορισμένες εισφορές, ξέρουμε πόσα χρήματα καταβάλλονται, το μεγάλο ερωτηματικό όμως είναι, όταν έρθει η ώρα για την συνταξιοδότηση, πόσα χρήματα θα έχουν συσσωρευθεί, και ποιο θα είναι το μέγεθος της σύνταξης. Σε μας στην Ανατολική Ευρώπη, και σε πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης περάσαμε στο δεύτερο μοντέλο, με τις προκαθορισμένες εισφορές, διότι το άλλο είναι πολύ ακριβό και ριψοκίνδυνο για τους εργοδότες.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των δύο μοντέλων, της αλληλεγγύης και το κεφαλαιακό, στη Βουλγαρία;

- Νομίζω ότι το μοντέλο αλληλεγγύης κατά κάποιον τρόπο αδικεί όσους είναι συνεπείς, και πάντα ασφαλίζονταν με βάση τα πραγματικά τους εισοδήματα, προς όφελος όσων δεν υπήρξαν πάντα συνεπείς. Για το λόγο αυτό είναι μοντέλο αλληλεγγύης, διότι υπάρχουν ομάδες ανθρώπων, που για κάποιον λόγο δεν μπόρεσαν να ασφαλίζονται.

Πρέπει να καθορίσουμε όμως, με ποιον είμαστε αλληλέγγυοι – υπάρχουν ασθενείς, άτομα με ειδικές ανάγκες, μητέρες σε άδεια κύησης. Με αυτούς συμφωνώ ότι πρέπει να είμαστε αλληλέγγυοι. Το μοντέλο όμως, επιτρέπει σε ορισμένους ανθρώπους να ασφαλίζονται με βάση χαμηλότερο εισόδημα από το πραγματικό, και με τον τρόπο αυτό εκμεταλλεύονται το σύστημα. Επιπλέον, υπάρχουν πολλές παραβάσεις και στις συντάξεις αναπηρίας.

Πολλά ειπώθηκαν για το πώς γίνεται η διαχείριση των χρημάτων στα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία, κανείς όμως, δεν θέτει το ερώτημα πώς το κράτος διαχειρίζεται τα χρήματα αυτά, ποια είναι τα έξοδά του για τη διαχείρισή τους.

Στο κεφαλαιακό μοντέλο έχουμε πολύ μεγαλύτερη διαφάνεια, έχουμε την ιστορία όλων των εισφορών, που έχουν καταβληθεί από το συγκεκριμένο άτομο, έχουμε την πλήρη διαφάνεια για το πώς επενδύονται τα χρήματα αυτά.

Ενώ στο ταμείο αλληλεγγύης όλα τα χρήματα συγκεντρώνονται σε ένα μέρος, και μετά σύμφωνα με μια φόρμουλα του ΝΟΙ – ανάλογα με το αν υπάρχουν χρήματα ή όχι οι φόρμουλες αυτές αλλάζουν – χορηγούνται οι συντάξεις.

Το κεφαλαιακό σύστημα δεν έχει κανένα μειονέκτημα στη Βουλγαρία;

- Ίσως πρέπει να ρωτήσετε την κυβέρνηση ποια μειονεκτήματα βλέπει στο κεφαλαιακό μοντέλο. Εγώ νομίζω, ότι είναι ένα μοντέλο που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο σε πολλές κατευθύνσεις – αφ' ενός, το κεφαλαιακό σύστημα αποτελεί πηγή επενδύσεων για τη βουλγαρική οικονομία.

Αφ' ετέρου, το κεφαλαιακό μοντέλο με τη διαφάνεια που έχει, κατά κάποιον τρόπο πειθαρχεί τους ανθρώπους, διότι αρχίζουν να ενδιαφέρονται αν ασφαλίζονται βάσει του πραγματικού τους εισοδήματος, αν οι εισφορές καταβάλλονται στις ατομικές τους παρτίδες, ενδιαφέρονται για το πώς επενδύονται τα χρήματα αυτά, και ποιο από τα ταμεία στην αγορά επενδύει με τον καλύτερο τρόπο.

Υπάρχουν άτομα που δικαιούνται πρόωρης συνταξιοδότησης μέχρι το 2014, που θα έπαιρναν από το ΝΟΙ χαμηλότερη σύνταξη απ' ότι από το επαγγελματικό τους ταμείο;

- Το πρόβλημα είναι ότι δεν καταβάλλονταν ασφαλιστικές εισφορές για όλους, δεν ασφαλίζονταν όλοι βάσει του πραγματικού τους εισοδήματος, και δεν έχουν όλοι τον πλήρη αριθμό εισφορών. Αναμενόταν μέσα σε 10 χρόνια να συγκεντρωθούν κάποια χρήματα, σε περίπτωση όμως, που δεν κατέβαλαν όλοι τις 120 εισφορές τους, και δεν ασφαλιζόταν ο καθένας τους βάσει του πραγματικού του εισοδήματος, αυτό δεν είναι δυνατό να γίνει.

Аν για ορισμένους ανθρώπους συσσωρεύθηκαν χρήματα, λιγότερα από τα αναμενόμενα, αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα των ταμείων, αλλά του συστήματος. Ποιος πρέπει να ελέγχει τους εργοδότες αν ασφαλίζουν τους υπαλλήλους τους, αν καταβάλλουν τις εισφορές τους, και βάσει τι εισοδήματος τους ασφαλίζουν; Τι θα κάνει το Ινστιτούτο Ασφαλίσεων – θα συμπληρώσει το κενό με δημόσιο χρήμα, για να πάρουν οι άνθρωποι κανονικές συντάξεις.

Τι όμως θα συνέβαινε, αν όλα τα χρήματα είχαν συγκεντρωθεί σε ένα μέρος, όπως ισχύει στο μοντέλο αλληλεγγύης, και βάσει ορισμένων φόρμουλων, και όσοι είχαν συσσωρεύσει 25 000 λέβα, και όσοι είχαν 2 500 λέβα, θα έπαιρναν σχεδόν ίδιες συντάξεις. Και με τον τρόπο αυτό αδικούνται οι συνεπείς.

Πώς θα σχολιάσετε την τελευταία απόφαση του Κοινοβουλίου να καταργηθεί το συνταξιοδοτικό σύστημα των βαθμών;

- Θεωρώ πως είναι θετική.

Οι κριτές των κεφαλαιακών συστημάτων λένε ότι τα χρήματα των συνταξιοδοτικών ταμείων δημιουργούν “φούσκες” στα χρηματιστήρια και από εκει κρίσεις, από τις οποίες υποφέρουμε όλοι. Ποια είναι η γνώμη σας πάνω σε αυτό;

- Ακούγονται τέτοιες φωνές, τα συνταξιοδοτικά ταμεία όμως, είναι ένας μόνο από τους παίκτες, και μάλιστα όχι από τους βασικούς. Έχουν πολύ πιο μακροπρόθεσμους στόχους, διότι επενδύουν σε μακρύτερο ορίζοντα, και δεν είναι αυτά που δημιουργούν αυτές τις μεγάλες διακυμάνσεις, την αστάθεια των αγορών.