Η καινούργια κρίση η οποία στο τέλος του 2011 έπληξε τις χώρες της ΕΕ, στην ουσία έφτασε και στη Βουλγαρία, δείχνει μια ανάλυση του Ινστιτούτου Οικονομίας της Αγοράς. Σύμφωνα με την αρχιοικονομολόγο του Ινστιτούτου Ντεσισλάβα Νικόλοβα, το γεγονός αυτό θα επιβεβαιωθεί και από τα στοιχεία της οικονομίας για το πρώτο τρίμηνο του 2012, τα οποία θα δημοσιευθούν στα τέλη Απριλίου. Υπάρχουν ήδη αρκετές ενδείξεις ότι τα στοιχεία αυτά θα είναι αρνητικά.
10 χώρες της ΕΕ βρίσκονται σε πραγματική ύφεση ύστερα από αρνητική ανάπτυξη το τρίτο και το τέταρτο τρίμηνο του 2011 – η Ελλάδα, η Τσεχία, το Βέλγιο, η Δανία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Ολλανδία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία.
Μια από τις ενδείξεις για την πτώση της βουλγαρικής οικονομίας είναι η μείωση των εξαγωγών για δύο συνεχόμενους μήνες (Ιανουάριο και Φεβρουάριο). "Το 2011 οι εξαγωγές υπήρξαν η κινητήρια δύναμη της ανάκαμψης της οικονομίας. Για μερικούς μήνες καταγράφηκε άνοδο της τάξης του 40-50-60%. Όμως όταν η οικονομία της Δυτικής Ευρώπης συρρικνώνεται, δεν είναι δυνατό εμείς να εξάγουμε με τους ίδιους ρυθμούς. Οι εξαγωγές στην καλύτερη περίπτωση θα μείνουν στα ίδια επίπεδα με τα περσινά", θεωρεί η Νικόλοβα. Η μείωση των εξαγωγών οδήγησε και στην συρρίκνωση της μεταποιητικής βιομηχανίας. Από τον Νοέμβριο του 2011 τα στοιχεία της είναι αρνητικά.
"Οι προεκλογικές δαπάνες σε έργα υποδομής και η χαμηλή βάση τα τελευταία τρία χρόνια μπορεί να οδηγήσουν σε ορισμένη θετική ανάπτυξη στον κλάδο της οικοδομής, η οποία όμως θα είναι ακόμη πολύ χαμηλή, για να αντισταθμίσει την συρρίκνωση των εξαγωγών, επειδή το μερίδιό του είναι μόλις 6% της οικονομίας σε σχέση με το 26% για την βιομηχανία", σχολίασε η Νικόλοβα. Ακόμη και ο τουρισμός τον Φεβρουάριο για πρώτη φορά εδώ και ενάμιση χρόνο κατέγραψε μείωση κατά περίπου 3% σε ετήσια βάση.
Λόγω της αύξησης της ανεργίας και των χαμηλών εισοδημάτων δεν μπορεί και η εσωτερική κατανάλωση να γίνει κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της οικονομίας, διαπιστώνει η ανάλυση του Ινστιτούτου. Το λιανικό εμπόριο καταγράφει συνεχόμενη συρρίκνωση από τον Φεβρουάριο του 2009, με εξαίρεση τον Μάρτιο του 2011, όταν καταγράφηκε ελάχιστη αύξηση.
Αρκετές έρευνες έδειξαν ήδη ότι οι Βούλγαροι κάνουν οικονομίες και στους λογαριασμούς για τρόφιμα, ενώ ξοδεύουν και τις αποταμιεύσεις τους. Επιπλέον παίρνουν και τις χαμηλότερες αμοιβές σε όλη την ΕΕ. Χθες η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία δημοσίευσε τα στοιχεία για το ωριαίο κόστος εργασίας για το 2011, σύμφωνα με τα οποία η Βουλγαρία παραμένει η χώρα με τους χαμηλότερους μισθούς. Το 2011 το ωριαίο κόστος εργασίας στη Βουλγαρία ήταν κατά μέσον όρο 3.5 ευρώ, στη Ρουμανία - 4.2 ευρώ, στη Λιθουανία - 5.5 ευρώ και την Λετονία - 5.9 ευρώ. Το υψηλότερο ωριαίο κόστος εργασίας καταγράφηκε στο Βέλγιο - 39.3 ευρώ, ακολουθούν η Σουηδία (39.1 ευρώ) και η Δανία (38.6 ευρώ).
Οι καινούργιες αρνητικές τάσεις στην οικονομία επηρεάζουν φυσικά και την αγορά εργασίας, όπου η ανεργία έφτασε το 12%, ενώ η ανεργία ανάμεσα στους νέους – το 30 %. Η αύξησή της βγαίνει από τα πλαίσια της εποχικότητας, δηλαδή τη δουλειά τους χάνουν όχι μόνο οι εποχικοί εργαζόμενοι, ισχυρίζονται οι οικονομολόγοι. Και αυτό ίσως είναι μόνο η αρχή ενός καινούργιου δράματος στην αγορά εργασίας σε όλη την Ευρώπη.
Ταυτόχρονα το κράτος εξακολουθεί να εφαρμόζει μάλλον μια πολιτική δαπανών, με στόχο την χρηματοδότηση εκπαίδευσης, εξειδίκευσης και επιχορηγούμενης απασχόλησης, αντί να λάβει αποφάσεις για διαρθρωτικές αλλαγές στις εργασιακές και τις ασφαλιστικές διατάξεις και για μείωση του διοικητικού βάρους για τις επιχειρήσεις. Με τον τρόπο αυτό διατηρούνται οι υπάρχουσες θέσεις εργασίας, αντί να δοθούν κίνητρα στις επιχειρήσεις να δημιουργήσουν καινούργιες.
Ιδέες
Από το Ινστιτούτο Οικονομίας της Αγοράς προτείνουν να καταργηθούν όσο είναι δυνατό τα διοικητικά εμπόδια για τις επιχειρήσεις. Να ορισθούν επιχειρήσεις χαμηλού κινδύνου, στις οποίες όλη η γραφειοκρατία σχετική με την ασφάλεια εργασίας να ελαχιστοποιηθεί. Να καταργηθεί ο κατώτατος μισθός, να μην αυξάνονται με διοικητικό τρόπο τα κατώτατα όρια ασφάλισης, και να μην επεκτείνονται οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας σε ολόκληρους κλάδους, είναι άλλες προτάσεις των οικονομολόγων του Ινστιτούτου προς υποστήριξη των επιχειρήσεων.
Ορισμός
Για να μιλάμε για ύφεση σε μια χώρα, πρέπει να υπάρχουν δύο συνεχόμενα τρίμηνα με αρνητικά αποτελέσματα. Για το τελευταίο τρίμηνο του 2011, όταν η ευρωπαϊκή οικονομία για πρώτη φορά μετά από την κρίση στο τέλος του 2008 κατέγραψε και πάλι αρνητικό αποτέλεσμα - μείον 0.3%, η Βουλγαρία παρουσίασε μικρή αύξηση, κυρίως όμως χάρη στη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί το Εθνικό Στατισιτκό Ινστιτούτο της, σχολίασε η Ντεσισλάβα Νικόλοβα.