The Best of GRReporter
flag_bg flag_gr flag_gb

«Αγνοούνται» δεκάδες έργα του μεγάλου Βούλγαρου ζωγράφου Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ-Μάιστορα

03 Φεβρουάριος 2014 / 07:02:25  GRReporter
4063 αναγνώσεις

Τα έργα του μεγάλου Βούλγαρου ζωγράφου Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ-Μάιστορα (1882-1960) ακόμη και σήμερα είναι από τους πιο περιζήτητους και ακριβούς βουλγαρικούς πίνακες εντός και εκτός της Βουλγαρίας, συχνά όμως γίνονται αντικείμενο κλοπής και πλαστογράφησης. Οι ειδικοί θεωρούν ότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης είναι πιο ασφαλές να αγοράσει κανείς ένα έργο του Μάιστορα απ’ ότι να καταθέσει τα χρήματά του στην τράπεζα ή να επενδύσει στο χρηματιστήριο.

Παρ’ όλα αυτά ακόμη και στις μέρες μας δεκάδες αριστουργήματα του «πλέον Βούλγαρου ζωγράφου», όπως τον χαρακτηρίζουν οι ειδικοί, αγνοούνται κάπου στον κόσμο, χωρίς να είναι γνωστό το θέμα πολλών από αυτά. Μια από τις αιτίες πιθανότατα είναι οι ανεπαρκείς προσπάθειες του βουλγαρικού κράτους και των θεσμών μέσα στα χρόνια, σχολιάζουν για το Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων γνώστες και ερευνητές της ζωής και του έργου του Μάιστορα. Και αυτό μάλιστα αποτελεί ανεπανόρθωτη απώλεια για τον βουλγαρικό πολιτισμό και για το βουλγαρικό έθνος γενικά, συμφωνούν οι εμπειρογνώμονες.

Πριν από 90 χρόνια (το 1924) ο Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ υπέγραψε μια συμφωνία με τον τότε πληρεξούσιο υπουργό των ΗΠΑ στην Τσεχία Τζον Κρέιν. Έναντι του ποσού των 40.000 λιρών Ιταλίας, ένα εύλογο ποσό την εποχή εκείνη, ο διαπρεπής Αμερικανός μαικήνας αγόρασε όλα τα μελλοντικά έργα που ο Μάιστορα θα ζωγράφιζε τα επόμενα 4 χρόνια (πάνω από 200 πίνακες), ανέφεραν σε μια συνέντευξη για το Βουλγαρικό Πρακτορείο Ειδήσεων από την Πινακοθήκη της πόλης Κιουστεντίλ (ο Μάιστορα γεννήθηκε σε ένα χωριό κοντά στην πόλη και μεγάλωσε στο Κιουστεντίλ).

Τα ίχνη των περισσότερων από τα έργα αυτά χάνονται μέσα στον χρόνο και τα σύνορα διαφόρων κρατών, τουλάχιστον ένα μέρος από αυτά όμως επεστράφη στη Βουλγαρία από την οικογένεια Κρέιν και αυτή τη στιγμή βρίκονται στην Εθνική Πινακοθήκη στη Σόφια και την Πινακοθήκη της πόλης Κιουστεντίλ, σχολιάζουν οι ειδικοί.

"Πιθανότατα υπάρχουν έργα του Μάιστορα που ακόμα αποτελούν ιδιοκτησία των κληρονόμων του Τζον Κρέιν, αλλά δεν υπάρχει ποιος να μας το πει. Μπορεί και να έχουν ήδη πωληθεί", λέει η Ανέλια Νικολάεβα από την Εθνική Πινακοθήκη.

Ήταν μια πολύ κακή συναλλαγή για τη Βουλγαρία, αλλά μια καλή ευκαιρία για τον Μάιστορα. "Η συναλλαγή είναι πολύ κακή, διότι τα έργα του Μάιστορα δεν μας ανήκουν, δεν βρίσκονται στη Βουλγαρία", σχολιάζει η Ζόγια Κρουτίλιν, ειδικός της τέχνης από τη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών και κόρη της Ντόρα Παπρικόβα, ανιψιάς του Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ. "Από την άλλη όμως ακριβώς η συνεργασία αυτή έδωσε τη δυνατότητα στον Μάιστορα να δημιουργεί και να αναπτύσσεται", συνεχίζει η Ζόγια Κρουτίλιν. "Ο ζωγράφος ζούσε σε πολύ δύσκολους και ταραγμένους καιρούς, σε περίοδο κρίσης, έζησε δύο πολέμους. Κρίμα που έπρεπε να εμφανιστεί κάποιος από έξω, ένας ξένος, για να μπορέσει ο Μάιστορα να συνεχίσει να ζωγραφίζει", λέει η εγγονή του καλλιτέχνη.

"Από άποψη της ιστορίας της βουλγαρικής τέχνης η συμφωνία αυτή μας στερεί πολύτιμα δείγματα του πρώιμου και μοντερνιστικού έργου του Μάιστορα", επισημαίνει και η Ανέλια Νικολάεβα από την Εθνική Πινακοθήκη. "Από άποψη της ζωής του ζωγράφου όμως, ακριβώς χάρη στη συμφωνία αυτή με τον Κρέιν από το 1924 έως το 1928 ο Μάιστορα δεν αντιμετώπιζε οικονομικές δυσκολίες, μπορούσε να ζωγραφίζει ελεύθερα και να ταξιδεύει στην Ιταλία, την Κωνσταντινούπολη και τις ΗΠΑ. Αυτή ήταν η επιλογή του Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ και τότε, σε μια πολύ δύσκολη και φτωχή εποχή, ήταν μια πολύτιμη ευκαιρία, για να μπορεί να δημιουργεί τα έργα του", συμπληρώνει και η Ανέλια Νικολάεβα.

Γιατί όμως η οικογένεια Κρέιν ενδιαφέρεται για τον Μάιστορα; Στη συλλογή της αμερικανικής οικογένειας Κρέιν τα έργα του Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ στέκονται δίπλα στους πίνακες των Βρούμπελ, Ρέπιν, Βεριστσάγκιν, Ριόριχ, Μούχα. Ο Μάιστορα συναντήθηκε με τον μαικήνα Τζον Κρέιν το 1922, όταν συμμετείχε στην ετήσια έκθεση των ζωγράφων της Ρώμης στην Ιταλία. Ο συλλέκτης αγόρασε αμέσως όλες τις 30 μελανογραφίες του, ενώ δύο χρόνια αργότερα ο Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ έφυγε για τη Νέα Υόρκη. "Το 1928 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπισε η οικογένεια Κρέιν, η συμφωνία λύθηκε με πρωτοβουλία του Κρέιν, επειδή πλέον δεν μπορούσαν να προσφέρουν την υποστήριξή τους", λέει η Ανέλια Νικολάεβα.

Εκείνη την εποχή, και μέχρι το 1930 ο Αμερικανός γνώστης της τέχνης υπήρξε προσωπικός γραμματέας του πρώτου Προέδρου της Τσεχοσλοβακίας Τόμας Μάζαρικ. Ο Μάιστορα έστελνε τα "αμερικανικά έργα" στην Πράγα, και για το λόγο αυτό μερικά από αυτά βρίσκονται στην Τσεχία, σύμφωνα με τα στοιχεία του βιβλίου για τον ζωγράφο του πρώην επιμελητή και διευθυντή της Πινακοθήκης της πόλης Κιουστεντίλ Νέντκο Κάμπλεσκοφ. Ο Τζον Κρέιν όμως δεν ήταν τυχαίος άνθρωπος. Ήταν γιος του Τσάρλς Κρέιν, Αμερικανού διπλωμάτη, βιομηχάνου, σλαβόφιλου και στενού φίλου του Προέδρου Μάζαρικ. Ο Τσάρλς Κρέιν βοήθησε πολιτικά και οικονομικά τον "Πρόεδρο-απελευθερωτή" κατά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο στον πολιτικό αγώνα του για την ανεξαρτησία της Τσεχοσλοβακίας. Λόγω της σλαβικής του προέλευσης ο Τσάρλς Κρέιν ίδρυσε ένα σλαβικό σχολείο στο Σικάγο και υποστήριξε οικονομικά τον μεγάλο Τσέχο ζωγράφο Άλφονς Μούχα ο οποίος χάρη στη βοήθειά του δημιούργησε το μεγαλοπρεπές του έργο «Σλαβικό Έπος». Ένα μέρος του αποτελεί και το αριστούργημα "Ο βασιλιάς των Βουλγάρων Συμεών – φωτιστής της σλαβκής γραφής και γραμμάτων". Επιπλέον, το 1930 η οικογένεια Κρέιν διέσωσε 18 μεγάλες ορειχάλκινες καμπάνες από το παλιότερο μοναστήρι της Μόσχας που είχαν πωληθεί από τον Στάλιν για παλιοσίδερα και τις χάρισε στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. Το 2008 η Ρωσία δημιούργησε ειδικά για το Χάρβαρντ 18 αντίγραφα και πήρε πίσω τις καμπάνες.

Περίπου 30 πίνακες του Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ αποτελούν ιδιοκτησία ενός διάσημου αστέρα του παγκόσμιου κινηματογράφου, 2 έργα του βρίσκονται στον Λευκό Οίκο. Το 1980 στην γκαλερί της Ένωσης των Βουλγάρων Ζωγράφων στη Σόφια πραγματοποιήθηκε έκθεση με 60 γνωστά έργα της Συλλογής του Κρέιν, που έμειναν στη Βουλγαρία. Τότε γιορτάστηκε και η συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του ζωγράφου, την οποία η UNESCO περιέλαβε στο ημερολόγιό της.

Τη δεκαετία του ’70 και του ’80 του 20ου αιώνα μέσω του υπουργείου Εξωτερικών επιστράφηκαν υδατογραφίες και ελαιογραφίες του κύκλου της Κωνσταντινούπολης (1926), μελανογραφίες και υδατογραφίες από την Ιταλία. Ο συνολικός τους αριθμός είναι περίπου 100 και βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη και την Πινακοθήκη της πόλης Κιουστεντίλ, εξηγεί η Ανέλια Νικολάεβα. Οι πληροφορίες αυτές επιβεβαιώθηκαν και από την Πινακοθήκη της πόλης Κιουστεντίλ, αλλά ο αριθμός που αναφέρουν είναι μικρότερος.

Μια κινηματογραφική έρευνα του Ιβάν Βόινοβσκι δείχνει πως όταν πριν από χρόνια κατόπιν εντολής της Λιουντμίλα Ζίβκοβα αναζήτησαν τους πίνακες του Μάιστορα στον κόσμο, άλλα 30 έργα του βρέθηκαν στην συλλογή ενός από τους μεγαλύτερους αστέρες του κινηματογράφου – του Ιταλού παραγωγού Ντίνο ντε Λαουρέντις, που δούλεψε με καλλιτέχνες όπως οι Φεντερίκο Φελίνι, Ίνγκμαρ Μπέργκμαν, Μίλος Φόρμαν, Ντέιβιντ Λιντς, και υπήρξε 38 φορές υποψήφιος για τα βραβεία Όσκαρ.

Επιπλέον, σύμφωνα με πληροφορίες του ζωγράφου Μπορίς Ελισέεφ, ο οποίος για πολλά χρόνια ζούσε και δούλευε στη Νέα Υόρκη, δύο πίνακες του Μάιστορα εκτίθενται στο Λευκό Οίκο στην Ουάσινγκτον. Υποτίθεται ότι στις ΗΠΑ, εκτός από τον Λευκό Οίκο πίνακες του Μάιστορα υπάρχουν και σε μουσεία στην Ουάσινγκτον, την Νέα Υόρκη και τη Φιλαδέλφεια. "Δεν ξέρουμε με ακρίβεια πού ακριβώς στις ΗΠΑ μπορεί να δει κανείς πίνακες του Μάιστορα", σχολιάζουν από την Εθνική Πινακοθήκη.

Πάνω από 500 έργα του Μάιστορα βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές και στο εξωτερικό

Ο Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ-Μάιστορα έχει γίνει και ένα από τα εμβλήματα της υποψηφιότητας της Σόφιας και της Νοτιοδυτικής Περιφέρειας της Βουλγαρίας ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Το έργο του με όλη την ποικιλία τεχνικών, μορφών και θεμάτων, απαριθμεί περίπου 2.600 πίνακες, σύμφωνα με τους ειδικούς. Περίπου 300 αποτελούν ιδιοκτησία ιδιωτικών συλλογών. Άλλα περίπου 250 έργα βρίσκονται στο εξωτερικό – στην Τσεχία, την Ιταλία, τις ΗΠΑ, τη Βουδαπέστη, τη Βιέννη, τη Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη. Έργα του Μάιστορα υπάρχουν στις Πρεσβείες της Βουλγαρίας στην Αθήνα, τα Σκόπια, τη Μόσχα κτλ.

Η Πινακοθήκη της πόλης Κιουστεντίλ διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή που αποτελείται από 1.359 πίνακες. Στη δεύτερη θέση όσον αφορά τον αριθμό των πινάκων του ζωγράφου βρίσκεται η Εθνική Πινακοθήκη, περίπου 160 έργα του Μάιστορα βρίσκονται στο Πολεμικό Ιστορικό Μουσείο. Άλλα περίπου 600 έργα του μεγάλου Βούλγαρου ζωγράφου βρίσκονται σε γκαλερί και σε διάφορους δημόσιους φορείς στη χώρα.

Παρ’ όλο που ο Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ έχει αφήσει πολλούς από τους πίνακές του χωρίς υπογραφή και ημερομηνία, αν δει κανείς τυχαία κάπου στον κόσμο ένα έργο του, αναμφίβολα θα αναγνωρίσει το μοναδικό στυλ του Μάιστορα.

 

 

Tags: Βούλγαρος ζωγράφος Βλαντιμίρ Ντιμιτρόφ Μάιστορα Εθνική Πινακοθήκη
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΤΕ ΜΑΣ!
Το περιεχόμενο του GRReporter φτάνει σε σας δωρεάν 7 ημέρες την εβδομάδα. Δημιουργείται από μια ομάδα επαγγελματιών δημοσιογράφων, μεταφραστών, φωτογράφων, εικονοληπτών, ειδικών λογισμικού, γραφικών σχεδιαστών. Αν σας αρέσει η δουλειά μας και την παρακολουθείτε, σκεφτείτε μήπως θα θέλατε να μας υποστηρίξετε οικονομικά με ποσό που επιθυμείτε.
Subscription
Μπορείτε να μας βοηθήσετε και με εφάπαξ αποστολή οποιουδήποτε ποσού:
blog comments powered by Disqus