Galery

1

"Τα ΜΜΕ είναι διεφθαρμένα και συγκεντρωμένα στα χέρια λίγων ιδιοκτητών. Συντάκτες και ρεπόρτερ παίρνουν φακελάκια για να παρουσιάσουν την προπαγάνδα ως άρθρα, ή για να μην δημοσιεύσουν αυτά που οι χορηγοί τους δεν εγκρίνουν. Η διαφθορά στα ΜΜΕ προφανώς περιορίζει την ικανότητά τους να λειτουργούν ως φωνή της κοινωνίας. Παρ’ όλο που έχουν επιβιώσει κάποιες ανεξάρτητες εφημερίδες, το κοινό έχει χάσει την εμπιστοσύνη του στα μεγαλύτερα ΜΜΕ και αναζητεί μια διαφυγή στον κίτρινο τύπο.

Η αγορά εφημερίδων έχει κατακλυστεί από κίτρινες εφημερίδες μικράς διάρκειας ζωής και με ανώνυμους ιδιοκτήτες που δεν πληρώνουν φόρους και δεν τηρούν τους βασικούς δημοσιογραφικούς κανόνες. Τα άρθρα δεν υπογράφονται και κανένας δεν είναι υπερασπισμένος από συκοφαντία.

Γενικά οι παίκτες της παραοικονομίας και οι επιχειρηματικές πρακτικές αποτελούν σοβαρή απειλή για την ερευνητική δημοσιογραφία και τον πλουραλισμό στα ΜΜΕ της Βουλγαρίας".

Η βαριά αυτή κατηγορία για τα βουλγαρικά ΜΜΕ διατυπώθηκε πριν από περίπου 2 χρόνια από την τότε πρέσβη των ΗΠΑ Νάνσι Μακαλντάουνι, και περιλαμβάνεται σε μια αναφορά της προς το Υπουργείο Εξωτερικών στην Ουάσινγκτον, που είναι απόρρητη μέχρι το 2029. Το έγγραφο είναι από τις 18. 06. 2009, δηλαδή λίγο πριν από τις τελευταίες κοινοβουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν τον Ιούλιο του 2009.

Την είδηση για την αναφορά της Νάνσι Μακαλντάουνι και το κείμενό της κυκλοφόρησε χθες το πρωί η ιστοσελίδα bivol.bg, η οποία έχει υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με την Wikileaks όσον αφορά την δημοσιογραφική και ειδική επεξεργασία των τηλεγραφημάτων από τη Βουλγαρία, και στη συνέχεια και από άλλες βαλκανικές χώρες. Το πρωτότυπο κείμενο δημοσιεύθηκε αργότερα και από την Wikileaks.

Σύμφωνα με την πρέσβη Μακαλντάουνι ανάμεσα στην πληθώρα των εφημερίδων όσο οι παραδοσιακές, τόσο και οι καινούριες εκδόσεος δεν μπορούν να επιβιώσουν μόνο χάρη στα έσοδα από διαφήμιση, και εξαρτώνται από χορηγούς. Οι νέοι ιδιοκτήτες των ντόπιων ιδιωτικών ΜΜΕ, αντίθετα με τους προκατόχους τους, δεν έχουν πείρα στον τομέα της δημοσιογραφίας και χρησιμοποιούν τα ΜΜΕ προκειμένου να επηρεάσουν την κοινή γνώμη και να προωθήσουν τα επιχειρηματικά τους συμφέροντα μέσα από τη δημοσίευση επιλεγμένων πληροφοριών και σκοπευμένων επιθέσεων.

"Ανάμεσα στους βασικούς παίκτες είναι ο νεοσυσταθείς όμιλος "Νέος Όμιλος Βουλγαρικών ΜΜΕ", για τον οποίο λένε ότι είναι ιδιοκτήτης τριών εθνικών ημερήσιων εφημερίδων, μιας εβδομαδιαίας εφημερίδας, μιας τοπικής εφημερίδας και ενός τηλεοπτικού σταθμού. Ο Όμιλος ξεκίνησε το 2007 αποκτώντας τρεις εφημερίδες, μια από τις οποίες, η εφημερίδα “Telegraf”, έχει γίνει η εφημερίδα με το μεγαλύτερο τιράζ πάνω από 100 000 φύλλων το Σάββατο και 60 – 70 000 τις εργάσιμες μέρες. Για τον Όμιλο κυκλοφορούν φήμες ότι αποτελεί μέρος ενός κύκλου επιχειρήσεων που σχετίζονται με το κόμμα DPS (Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών). Αναφέρεται ότι η διευθύντρια του Ομίλου Ιρένα Κράστεβα είναι πρώην δημόσιος υπάλληλος και δεν διαθέτει τα απαραίτητα ποσά για να μπορέσει να κάνει μια τέτοια επένδυση", λέει μεταξύ άλλων το τηλεγράφημα.

"Πρόσφατα ο "Νέος Όμιλος Βουλγαρικών ΜΜΕ" δημοσίευσε το ίδιο άρθρο σε όλες τις εφημερίδες του πραγματοποιώντας ένα είδος επίθεσης εναντίον των αντιπάλων του – επιχειρηματικών και πολιτικών.

Παλιά ο Όμιλος είχε καταφύγει σε παρόμοιες πρακτικές τουλάχιστον δύο φορές – στη διάρκεια της κρίσης με το φυσικό αέριο τον Ιανουάριο και κατά την κρίση με τα απορρίμματα της Σόφιας τον Απρίλιο".

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που εστάλησαν στο Υπουργείο Εξωτειρκών, οι έντυπες εκδόσεις στην επαρχία επιβάλλουν τακτικά αυτολογοκρισία, και μάλιστα διαθέτουν «μαύρες λίστες» με πολιτικούς και ανταγωνιστικούς επιχειρηματίες, από τους οποίους δεν παίρνουν συνεντεύξεις και για τους οποίους δεν γράφουν τίποτα.

Η πρέσβης Μακαλντάουνι αναφέρει ότι οι ημερήσιες εφημερίδες “Sega” και “Standart” δέχθηκαν κριτικές για την προώθηση, έστω και όχι τόσο φανερή, των συμφερόντων των ιδιοκτητών τους. Παρόμοιες τάσεις παρατηρούνται και στους τηλεοπτικούς σταθμούς, επισημαίνεται στο τηλεγράφημα.

Στο έγγραφο τονίζεται ακόμη ότι στις δύο εφημερίδες, ιδιοκτησία του γερμανικού ομίλου ΜΜΕ VAC, “Trud” και “24 chasa”, η προσπάθεια αύξησης των εσόδων οδήγησε στην υποβάθμιση της ποιότητας.  "Επειδή οι ξένοι ιδιοκτήτες τους δεν ενδιαφέρονται για την ντόπια πολιτική σκηνή, οι αρχισυντάκτες τους είναι που καθορίζουν το πώς θα παρουσιάζεται η βουλγαρική πολιτική. Παρ’ όλο που δεν υπάρχουν πληροφορίες οι εφημερίδες αυτές να έχουν «μαύρες λίστες», ορισμένοι πολιτικοί χαίρουν προνομιακής μεταχείρισης, πιθανότατα χάρη στις  προσωπικές  φιλίες τους με τους αρχισυντάκτες."

"Επίσης τα πολιτικά κόμματα ανοιχτά υποστηρίζουν οικονομικά διάφορες εφημερίδες, όπως για παράδειγμα την εφημερίδα "Duma" (με χορηγό το σοσιαλιστικό κόμμα BSP), την εφημερίδα "Аtaka" και τον τηλεοπτικό σταθμό SKAT (με χορηγό το εθνικιστικό κόμμα Аtaka)", αναφέρεται στο τηλεγράφημα.

Στο κείμενο υπογραμμίζεται μεταξύ άλλων, ότι οι περισσότεροι Βούλγαροι ενημερώνονται από την τηλεόραση, και όχι από τις εφημερίδες, οι έντυπες εκδόσεις όμως διαμορφώνουν την κοινή γνώμη για τους πολιτικούς, ενώ πολλά κανάλια διαβάζουν τους τίτλους των εφημερίδων στα προγράμματά τους, και με τον τρόπο αυτό αυξάνουν ακόμη περισσότερο την επίδρασή τους.

"Σύμφωνα με τους αρχισυντάκτες, κατά τις προεκλογικές περιόδους οι αναγνώστες μειώνονται ακόμη περισσότερο, επειδή «ξέρουν» ότι για τα άρθρα κάποιος πλήρωσε. Οι επιχειρήσεις μειώνουν τις διαφημίσεις τους και αρχίζουν να λειτουργούν ως μεσίτες που αγοράζουν διαφημιστικό χώρο για τα κόμματα. Λόγω των όλο και λιγότερων εσόδων και της συρρικνωμένης συντακτικής ομάδας οι μικρές έντυπες εκδόσεις κάποτε καλύπτουν τα γεγονότα βλέποντάς τα στην τηλεόραση, η οποία με τη σειρά της προσφέρει πληρωμένες ειδήσεις. (...) Σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις δημοσιογράφοι λένε ότι διάφορα κόμματα πληρώνουν ρεπόρτερ, συντάκτες και τηλεοπτικούς παραγωγούς για συνεντεύξεις και κάλυψη γεγονότων, χωρίς αυτό να αναγγέλλεται δημόσια."

"Οι υποψήφιοι όλων των κομμάτων ξέρουν πως παίζεται το παιχνίδι. Δημοσιογράφοι εξήγησαν την τελευταία έντονη δραστηριότητα του κόμματος DPS για επηρροή στα ΜΜΕ ως μέρος μιας μακροχρόνιας παράδοσης πολιτικές φιγούρες να επενδύουν σε εφημερίδες όταν η εξουσία τους απειλείται. Οι σοσιαλιστές και το κόμμα του πρώην βασιλιά Συμεών Σαξκομπουργκότσκι NDSV επίσης έχουν μεγάλη πείρα στα πληρωμένα δημοσιεύματα. Τα δεξιά κόμματα της αντιπολίτευσης (DSB και SDS) μέχρι στιγμής πλήρωναν μόνο για διαφημίσεις. Το κόμμα GERB βασίζεται κυρίως στο χάρισμα του ανεπίσημου ηγέτη του Μπόικο Μπορίσοφ (ο νυν πρωθυπουργός της Βουλγαρίας), ο οποίος συχνά τηλεφωνεί ή στέλνει μηνύματα σε δημοσιογράφους".