Πώς η οικονομική κρίση επηρεάζει τις ελληνικές επενδύσεις στη Βουλγαρία; Υπάρχουν βουλγαρικές επενδύσεις στην Ελλάδα; Πώς μπορεί να βελτιωθεί το επιχειρηματικό κλίμα μεταξύ των δύο γειτονικών χωρών και ποιες είναι οι πιθανότητες οι Έλληνες να παραμείνουν στην ευρωζώνη; Πάνω στα θέματα αυτά μιλάμε με τον Μίνκο Γερτζίκοφ, διευθύνοντα σύμβουλο του Ελληνικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου στη Βουλγαρία. Το Συμβούλιο υπάρχει εδώ και πέντε χρόνια και ενώνει περίπου 200 ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει στη Βουλγαρία.
Μια συνέντευξη της Μαρία Σ. Τοπάλοβα.
Κύριε Γκερτζίκοφ, πώς η κρίση επηρεάζει τις ελληνικές επενδύσεις στη Βουλγαρία;
Μέχρι το τέλος του 2011 οι ελληνικές επενδύσεις στη Βουλγαρία ήταν ύψους 2,8 δισ. ευρώ, γεγονός που καθιστά την Ελλάδα τον τρίτο μεγαλύτερο επενδυτή μετά από την Αυστρία και την Ολλανδία. Για πρώτη φορά όμως τα τελευταία χρόνια επαναλαμβάνεται η αρνητική αυτή τάση – και το 2011, και το 2012 ο όγκος και των εισπράξεων και των αναλήψεων από τις ελληνικές επενδύσεις είναι αρνητικός. Δηλαδή έρχονται λιγότερα χρήματα από αυτά που φεύγουν. Και αυτή είναι μια καινούργια τάση. Τα περισσότερα χρήματα που έχουν αναληφθεί είναι από την Interliz, την εταιρεία λίζινγκ της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και από την Cosmo-Bulgaria, την εταιρεία Cosmote. Για την Interliz το ποσό ανέρχεται σε 145 εκατομμύρια ευρώ, ενώ για την Cosmo-Bulgaria – σε 64 εκατομμύρια ευρώ. Το 2009 ο όγκος των ελληνικών επενδύσεων αποτελούσε το 8,9% του συνολικού όγκου των επενδύσεων, ενώ τώρα είναι 7,7%. Δηλαδή βλέπουμε ότι μέσα σε δύο χρόνια ο όγκος των ελληνικών επενδύσεων αρχίζει και μειώνεται. Δεν μιλάμε για αποχώρηση, αλλά για επιστροφή χρημάτων προς τις μητρικές εταιρείες. Μέχρι στιγμής η τάση ήταν οι μητρικές εταιρείες στην Ελλάδα να επενδύουν στη Βουλγαρία και κάθε χρόνο αυξανόταν ο όγκος των επενδύσεων.
Αναμένετε αποχώρηση ελληνικών επιχειρήσεων από τη Βουλγαρία;
Αυτό που παρατηρείται είναι ότι εξακολουθούν να είναι δραστήριες και να αυξάνουν, έστω και κατά λίγο, τις επενδύσεις τους όσες εταιρείες αναπτύσσουν παραγωγική δραστηριότητα στη Βουλγαρία. Η ηλεκτρική ενέργεια, το φυσικό αέριο και το εργατικό δυναμικό στη Βουλγαρία είναι πιο φθηνά, απ’ ότι στην Ελλάδα. Η φορολογική νομοθεσία είναι πιο ευνοϊκή. Για το λόγο αυτό ένα μεγάλο μέρος των ελληνικών εταιρειών εκτιμούν ότι τους συμφέρει να παράγουν τα προϊόντα τους στη Βουλγαρία, αν θέλουν να είναι ανταγωνιστικά όσο για την περιοχή των Βαλκανίων, τόσο και για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Εννοώ πως στη Βουλγαρία έχουμε επιχειρήσεις που έχουν ηγετικό ρόλο σε ολόκληρους κλάδους. Για παράδειγμα τέτοιο ρόλο στην βιομηχανία γυαλιού παίζει η «Γιούλα Γκλας», η οποία έχει στην κατοχή της τα εργοστάσια στη Σόφια, το Πλόβντιβ και το Νόβι Παζάρ. Πάνω από το 75% της παραγωγής αυτών των τριών εργοστασίων εξάγεται. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για την «Stomana Pernik», η οποία είναι ιδοκτησία του Ομίλου «Βιοχάλκο» και επίσης εξάγει πάνω από το 70% της παραγωγής της. Το ίδιο ισχύει και για την Chipita, η οποία δραστηριοποιείται στον κλάδο της βιομηχανίας τροφίμων, συνέχεια διευρύνει την παραγωγή της και εξάγει τα προϊόντα της. Πολύ επιτυχής επένδυση είναι και τα εργοστάσια τσιμέντου ΤΙΤΑΝ, στα οποία ανήκουν τα εργοστάσια στο Πλέβεν και Ζλάτνα Πάνεγκα.
Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται αναδιάρθρωση του τραπεζικού κλάδου. Έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία πώλησης της Εμπορικής Τράπεζας. Αμέσως μετά θα ξεκινήσει η διαδικασία πώλησης και της Γενικής Τράπεζας. Είναι και οι δύο τράπεζες που εκπροσωπούνται στη Βουλγαρία. Πώς για παράδειγμα η αλλαγή του ιδιοκτήτη τους θα επηρεάσει την βουλγαρική αγορά;
Στη βουλγαρική αγορά έχουμε πέντε ελληνικές τράπεζες οι οποίες με τα 18 δισεκατομμύρια λέβα (περίπου 9 δισεκατομμύρια ευρώ) τους που έχουν στη Βουλγαρία αποτελούν το 23% του ενεργητικού ολόκληρου του βουλγαρικού τραπεζικού συστήματος. Το γεγονός, για παράδειγμα, ότι η Εμπορική αποτελεί ιδιοκτησία μιας από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες Credit Agricole, είναι καλό για τη βουλγαρική αγορά. Κατ’ αρχήν στη Βουλγαρία οι ελληνικές τράπεζες είναι σταθερές, είναι από τις πιο δραστήριες, δεν έχουν προβλήματα με την εξυπηρέτηση των πελατών. Η ελληνική οικονομική κρίση δεν επηρεάζει αρνητικά τις ελληνικές τράπεζες στη Βουλγαρία. Λειτουργούν σύμφωνα με τις απαιτήσεις της βουλγαρικής νομοθεσίας η οποία είναι πολύ αυστηρή. Στη διάρκεια της μεγάλης κρίσης στη Βουλγαρία το 1996 κλείσαμε 16 τράπεζες και από τότε ο έλεγχος είναι πολυ αυστηρός. Πιο αυστηρός απ’ ότι στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
Τελευταία ένας μεγάλος αριθμός μικρών ελληνικών εταιρειών κάνουν την εγγραφή τους στη Βουλγαρία, προκειμένου να αποφύγουν τους υψηλούς φόρους. Το γεγονός αυτό επηρεάζει τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στη Βουλγαρία; Είναι ωφέλιμο για τη χώρα;
Οι μεταβιβάσεις αυτές γίνονται για καθαρά δημοσιονομικό σκοπό και δεν μπορούν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας ή να επηρεάσουν θετικά τη βουλγαρική οικονομία. Μονάχα αυξάνουν τα χρήματα τα οποία διαθέτουν οι τράπεζες επειδή οι εταιρείες μεταφέρουν και τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους στη Βουλγαρία. Δεν έχουμε πληροφορίες για κάποια μεγάλη ελληνική εταιρεία η οποία να έχει μεταφέρει την παραγωγική της βάση στη Βουλγαρία. Βρισκόμαστε σε συνεχή επαφή με την Υπηρεσία Ξένων Επενδύσεων. Οι ελληνικές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν επενδύσει στη Βουλγαρία πάνω από 5 εκατομμύρια ευρώ είναι περίπου 200 και είναι όλες μέλη του Ελληνικού Επιχειρηματικού Συμβουλίου στη Βουλγαρία. Φέτος οι μεγάλες επενδύσεις που πραγματοποιούνται είναι ένα εμπορικό κέντρο South Ring Mall και είναι η μοναδική σημαντική ελληνική επένδυση, η οποία ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια. Ένα καινούργιο στοιχείο είναι το ότι ελληνικές οικοδομικές εταιρείες κέρδισαν δημοπρασίες για την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων στη Βουλγαρία. Είναι η «Άκτωρ», η οποία κέρδισε τη δημοπρασία για την κατασκευή τμήματος του αυτοκινητόδρομου «Struma» που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τη Σόφια – από την πόλη Σανδάνσκι μέχρι τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Η «Terna» πάλι ανέλαβε την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Πλόβντιβ-Σόφια στην κατεύθυνση προς τα σύνορα με την Τουρκία.
Διαθέτετε στοιχεία και για τις βουλγαρικές επενδύσεις στην Ελλάδα;
Ναι, διαθέτουμε, αλλά είναι μόλις 27 εκατομμύρια ευρώ και είναι κυρίως επενδύσεις σε ακίνητα. Είναι ένα ασήμαντο ποσό.
Και πώς εξελίσσεται η συνεργασία στον κλάδο του τουρισμού – είναι ένα θέμα, στο οποίο ο Βούλγαρος Πρόεδρος Ρόσεν Πλεβνελίεφ έδωσε ιδιαίτερη έμφαση κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα.
Η Ελλάδα είναι ένας παραδοσιακός τουριστικός προορισμός για τη Βουλγαρία. Το 2011 ένα εκατομμύριο Βούλγαροι την έχουν επισκεφθεί, ενώ 1 εκατομμύριο 200 χιλιάδες Έλληνες επισκέφθηκαν τη Βουλγαρία. Οι Έλληνες είναι η μεγαλύτερη ομάδα τουριστών όχι μόνο στις γιορτές, αλλά και για σκι τουρισμό. Για τις τέσσερις ημέρες αργίας που είχαμε στη Βουλγαρία με αφορμή την 127η επέτειο από την Ένωση της Βουλγαρίας, από τις 6 μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου, πάνω από 180 000 βουλγαρικά αυτοκίνητα διέλευσαν τα σύνορα με την Ελλάδα.
Γνωρίζετε καλά τις οικονομίες της Βουλγαρίας και της Ελλάδας. Από επενδυτική άποψη ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μίας από αυτές;
Αυτό φαίνεται από τους κλάδους στους οποίους επενδύει η Ελλάδα. Είναι ο τραπεζικός κλάδος, οι τηλεπικοινωνίες, η παραγωγή μετάλλων, τα πετρελαϊκά προϊόντα, η υαλουργία, η βιομηχανία τσιμέντου, τροφίμων, ο κλάδος των ακινήτων, της πληροφορικής. Ταυτόχρονα, οι Βούλγαροι επενδύουν κυρίως σε ακίνητα. Όταν μιλάμε για πλεονεκτήματα, οι Έλληνες έρχονται στη Βουλγαρία, διότι όταν παράγουν εδώ τα προϊόντα τους αυτά είναι ανταγωνιστικά και μπορούν να εξαχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε όλες τις αγορές. Οι αιτίες, όπως ανέφερα και προηγουμένως, είναι οι χαμηλές τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, του φυσικού αερίου και του εργατικού δυναμικού, οι χαμηλοί φόροι και όλα αυτά μάλιστα σε μια χώρα η οποία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δηλαδή έχουμε την ίδια νομοθεσία. Πολύ ευνοϊκή είναι και η γεωγραφική θέση – το ότι είμαστε γειτονικές χώρες. Με το αεροπλάνο φτάνει κανείς από την Σόφια στην Αθήνα μέσα σε μόλις μία ώρα, ενώ η απόσταση από τη Θεσσαλονική μέχρι τη Σόφια είναι μόνο 300 χιλιόμετρα. Ενώ τα οικονομικά πλεονεκτήματα που προσφέρει η Βουλγαρία είναι αναμφίβολα. Πολλές ελληνικής εταιρείες ομολογούν ότι αν δεν είχαν μεταφέρει την παραγωγική τους δραστηριότητα στη Βουλγαρία πριν από 10-15 χρόνια, θα είχαν ήδη πτωχεύσει. Και φτάσαμε τώρα στο σημείο όπου τα υποκαταστήματα των ελληνικών επιχειρήσεων στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία συντηρούν την μητρική εταιρεία στην Ελλάδα.
Ποια είναι η πρόβλεψή σας για την Ελλάδα; Θα καταφέρει να παραμείνει στην ευρωζώνη και να βγει από την κρίση;
Πάντα σε δύσκολες περιόδους η Ελλάδα κατάφερνε να συγκεντρωθεί, να κινητοποιηθεί και να λύσει σωστά κάποια άλυτα εκ πρώτης όψεως προβλήματα. Η Ελλάδα πρέπει να κάνει αυτό που έκανε η Βουλγαρία το 1996 – να υλοποιηθούν γενναία τα ριζοσπαστικά μέτρα στην οικονομία για την περικοπή των δαπανών. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να βρεθεί η φόρμουλα για το πώς η ελληνική βιομηχανία θα αρχίσει να παράγει και να εξάγει και με τον τρόπο αυτό να μαζέψει χρήματα με τα οποία να εξοφλούνται τα δάνεια που έχουν ληφθεί. Εάν αυτά τα πράγματα συμβούν, η Ελλάδα θα βγει από την κρίση. Η χώρα έχει μεγάλα πλεονεκτήματα σε σχέση με τη Βουλγαρία – την υπάρχουσα υποδομή, τον ανεπτυγμένο τουρισμό, το μεγάλο εμπορικό στόλο. Εάν τα πλεονεκτήματα αυτά χρησιμοποιηθούν σωστά, θα βοηθήσουν στην έξοδο από την κρίση. Η βουλγαρική εμπιερία όμως έδειξε πως χωρίς ριζοσπαστικά μέτρα αυτό είναι αδύνατο. Το 1996 η Βουλγαρία είχε τεράστιο εξωτερικό χρέος, 500% πληθωρισμό, υψηλή ανεργία. Και χάρη στο γεγονός ότι μερικές κυβερνήσεις τόλμησαν να εφαρμόσουν τα μέτρα που προέβλεπαν οι πιστωτές για τη Βουλγαρία, βγήκαμε από την κρίση. Τώρα η χώρα είναι σταθερή και αν και πολύ αργά, προχωράει. Η Βουλγαρία έχει και άλλο ένα μεγάλο πλεονέκτημα – όλοι έχουν συμφωνήσει πως θα ξοδεύουν τόσα χρήματα, όσα έχουν παραγάγει και δε θα παίρνουν δάνεια. Και παρ’ όλο που τώρα προσπαθούν να βάλουν τη χώρα στον πειρασμό με συμφέρουσες πιστώσεις και με δηλώσεις ότι δε θα αποτελεί πρόβλημα να αυξηθεί λίγο το έλλειμμα, οι βουλγαρικές κυβερνήσεις δεν υποκύπτουν. Αν και αργή, η βουλγαρική πρόοδος είναι ορατή.
RSS
Facebook
Twitter
YouTube
