φωτογραφία www.dnevnik.bg
Οι ειρηνικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας στη Βουλγαρία, οι οποίες συνεχίζονται εδώ και ενάμιση μήνα βάφτηκαν στο αίμα στα μέσα της εβδομάδας. Παρ' όλα αυτά οι άνθρωποι είναι αμετακίνητοι και αρνούνται να απαντήσουν στις προκλήσεις που θα μπορούσαν να καταστρέψουν την επίτευξη του βασικού στόχου - την παραίτηση της κυβέρνησης του Πλάμεν Ορεσάρσκι, καινούριες δημοκρατικές εκλογές και μεγαλύτερη διαφάνεια στην εξουσία.
Το GRReporter κάλεσε τον αναλυτή Κράσεν Στάντσεφ να σχολιάσει τις τελευταίες εξελίξεις. Ο Στάντσεφ είναι διδάκτορας φιλοσοφίας, ιδρυτής και διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομίας της Αγοράς. Ο ίδιος ο Στάντσεφ καθορίζει τον εαυτό του πωλητή γνώσεων στον τομέα της οικονομίας της αγοράς και μέσα στα χρόνια έχει συμβάλει για την προώθηση των αρχών της ελεύθερης οικονομίας στη μετακομμουνιστική Βουλγαρία.
Παρά το φορτωμένο του πρόγραμμα ο Στάντσεφ βρήκε καιρό να απαντήσει στις ερωτήσεις μας, να εκφράσει τις απόψεις του και να δώσει τις προγνώσεις του για την έξοδο από την παρούσα κρίσιμη κατάσταση.
Οι παρεκτροπές στις ειρηνικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας ήρθαν την ημέρα, όταν στη Βουλή συζητούσαν την επικαιροποίηση του προϋπολογισμού. Ποιες ανάγκες έπρεπε να καλύψει το δάνειο 1 δισεκατομμυρίου λέβα; Υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι να καλυφθούν τα κενά στον προϋπολογισμό χωρίς πρόσθετη πίστωση;
Οι παρεκτροπές ήταν αποτέλεσμα προκλήσεων. Οι διαδηλώσεις συνέχισαν ειρηνικά 40 μέρες και η κατάσταση μέχρι τότε ήταν πολύ ήρεμη. Οι συγκρούσεις διήρκεσαν μόνο ένα βράδυ, αυτές δεν χαρακτηρίζουν τις διαδηλώσεις. Μερικά πράγματα προκάλεσαν τους διαμαρτυρόμενους.
Το ένα είναι η έκτακτη συνεδρίαση για τον προϋπολογισμό η οποία συνέπεσε με τις καθημερινές διαδηλώσεις. Το άλλο είναι η συμπεριφορά των αστυνομικών. O τρίτος παράγοντας, ο οποίος επηρέασε τα γεγονότα την Τετάρτη ήταν τα προσβάσιμα μέσα - πέτρες, κυβόλιθοι και άλλα αντικείμενα. Γνωρίζουμε καλά την περιοχή γύρω από τη Βουλή, eκεί δεn μπορεί κανείς έτσι απλά να βγάλει κυβόλιθους με τα χέρια του, αλλά τότε ήταν προσβάσιμα.
Κατά τη γνώμη μου η θέληση των ανθρώπων στη Βουλή ήταν να σκηνοθετηθεί μια τέτοια αντίδραση της κοινωνίας, για να ακολουθήσει μια διεθνής καταδίκη των διαδηλώσεων, όπως έδειξαν και οι πρώτες ομιλίες του προέδρου της Βουλής και του ηγέτη της κοινοβουλευτικής ομάδας των σοσιαλιστών.
Επιπλέον, δεν υπάρχει λόγος να κληθούν τρεις επιτροπές και να συνεδριάζουν σε ένα τέτοιο θέμα τη στιγμή που οι διαδηλώσεις συνεχίζονται. Ξέρω από πρώτο χέρι πως η συζήτηση παρόμοιων θεμάτων δεν είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί στη Βουλή. Κατά τη γνώμη μου είναι μεγάλη ανοησία να διοργανωθούν τέτοιες συνεδριάσεις τις ώρες των διαδηλώσεων όπως τις τωρινές σε αυτό το κτήριο.
Συγκεκριμένα, πάνω στο θέμα του εξωτερικού δανείου πρέπει να πω πως ο προϋπολογισμός θα επιβαρυνθεί στα πλαίσια του ορισμένου από το Σύμφωνο Σταθερότητας της ΕΕ. Είναι πολύ πιθανό φέτος το έλλειμμα να φτάσει το 2%. Είναι σχεδόν αδύνατο το έλλειμμα να ξεπεράσει το 3%, όσο είναι το ορισμένο από τις Βρυξέλλες.
Το ζήτημα όμως είναι λίγο πιο διαφορετικό. Ο βασικός λόγος για την επικαιροποίηση του προϋπολογισμού είναι να βρεθεί απάντηση για την καθαρά πολιτική δυσαρέσκεια σχετικά με τη δουλειά της κυβέρνησης, με τη διεύρυνση των κυβερνητικών εξόδων. Η οικονομική πειθαρχία στη Βουλγαρία δεν είναι τυχαία. Επιβλήθηκε ως αποτέλεσμα δύο πολύ σοβαρών κρίσεων. Η μία ήταν του 1990, η άλλη – του 1997, οι οποίες μοιάζουν ως προς το μέγεθος και τον τρόπο συμπεριφοράς με την ελληνική κρίση του χρέους αυτή τη στιγμή.
Η Βουλγαρία ακόμα πληρώνει τις δόσεις του χρέους, το οποίο διαμορφώθηκε στα χρόνια του κομμουνισμού. Στην ουσία, αυτό το χρέος θα πληρωθεί του χρόνου. Για το λόγο αυτό από το 1998 μέχρι το 2008 ο βουλγαρικός προϋπολογισμός τηρεί πολύ αυστηρή οικονομική πειθαρχία. Το έλλειμμα αυτή την περίοδο δεν έπεσε ποτέ κάτω από το επίπεδο του μεγέθους του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Με άλλα λόγια, αν αναμένεται η οικονομική ανάπτυξη να είναι της τάξης του 1%, ο προϋπολογισμός διαμορφώνεται έτσι ώστε το έλλειμμα να μην ξεπερνάει αυτό το όριο.
Αυτό το οποίο συμβαίνει φέτος όμως είναι πως ο χρυσός κανόνας, τον οποίο τηρούσαμε, θα παραβιαστεί. Περιμένουμε πως η ανάπτυξη της οικονομίας θα είναι 0,5%. Το έλλειμμα όμως θα είναι τρεις φορές υψηλότερο. Αυτή είναι μια πλήρης αλλαγή της φιλοσοφίας της κυβέρνησης. Αυτή η αλλαγή για τη Βουλγαρία είναι πολύ σημαντική και προκάλεσε ένα μέρος της δυσαρέσκειας που έγινε η αιτία για τα λίγο πιο ριζοσπαστικά αιτήματα των διαδηλωτών. Όσον αφορά τον προϋπολογισμό - αυτός διεκπεραιώνεται κάθε χρόνο.
Τα επιχειρήματα των κυβερνώντων να ζητήσουν καινούριο δάνειο 1 δισεκατομμυρίου λέβα είναι οι πληρωμές των χρεών προς τις επιχειρήσεις. Πρέπει να σημειώσουμε πως τα χρέη είναι χαμηλότερα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και αυτό οφείλεται στο γεγονός πως φέτος είχαμε προσωρινή υπηρεσιακή κυβέρνηση. Αυτό το είδος κυβερνήσεων παραδοσιακά στη Βουλγαρία είναι πιο οικονομικές και λογικές. Τα μέλη μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης κατά κανόνα δεν συμμετέχουν στις εκλογές, δηλαδή δεν έχουν παραπάνω έξοδα για την προεκλογική περίοδο.
Στην επικαιροποίηση του προϋπολογισμού συμπεριλαμβάνονται ποσά, τα οποία είναι «άλλα έξοδα» με την υπόσχεση πως θα συζητιούνται τότε όταν έρθει η ώρα. Αυτό είναι σαν να υπογράφεται καθαρή επιταγή.