The Best of GRReporter
flag_bg flag_gr flag_gb

Μην πάτε στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, αν δεν μιλάτε βουλγαρικά και δεν γνωρίζετε την βουλγαρική ιστορία

10 Μάρτιος 2014 / 23:03:54  GRReporter
5912 αναγνώσεις

Πολίνα Σπαρτιάνοβα

Για να απολαύσει κανείς τις εκθέσεις του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου στη Σόφια πρέπει να κατέχει δύο πράγματα: να μιλάει βουλγαρικά και να γνωρίζει την ιστορία της Βουλγαρίας. Στην αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να πληρώσει αρκετά λεφτά, για να δει διάφορα εκθέματα από τα τελευταία 5.500 χρόνια ιστορίας στα βουλγαρικά εδάφη.

Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στη Σόφια είναι ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία στα Βαλκάνια με πάνω από 700.000 μνημεία του πολιτισμού και τεράστιο αρχαιολογικό και ιστορικό αρχείο. Ταυτόχρονα όμως μπορεί να μπει και σε μια κατάταξη των χειρότερα διατηρούμενων ιστορικών συλλογών στην Ευρώπη. Μπαίνοντας στο πάρκο του μουσείου με υποδέχθηκαν διάφορα μνημεία, λίθινες κολόνες, σαρκοφάγοι και άλλα εκθέματα, που χρονολογούνται στην αρχαιότητα και τον μεσαίωνα, για τα οποία πιθανότατα δεν υπήρχε χώρος στο Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο με μουσείο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών και για το λόγο αυτό βρέθηκαν εδώ. Πριν ακόμη μπω στο μουσείο, ένιωσα λίγο άβολα, επειδή ακριβώς δίπλα στα αρχαιολογικά ευρήματα υπήρχε ένα πολεμικό ελικόπτερο χωρίς οποιαδήποτε εξήγηση.

Μόλις ανέβηκα τη μαρμάρινη σκάλα του ιστορικού μουσείου αισθάνθηκα αρκετή σύγχυση. Εκεί με υποδέχθηκαν μερικά αγάλματα χωρίς κεφάλια της ρωμαϊκής εποχής για τα οποία δεν υπήρχαν επεξηγηματικές πινακίδες και για μια στιγμή υπέθεσα ότι είναι μέρος των σκηνικών της πρώην κομμουνιστικής κατοικίας. Δυστυχώς δεν ήταν τα μοναδικά εκθέματα χωρίς εξηγήσεις και ενώ περνούσα από τις διάφορες αίθουσες και εποχές συχνά αναρωτιόμουν τι στην πραγματικότητα έβλεπα. Ένα μέρος των ευρημάτων είχαν εκτεθεί χωρίς περιγραφή, χωρίς τόπο εύρεσης και χωρίς χρονολογία, και αυτόματα στέρησαν στις βιτρίνες την προσοχή μου.

Λίγες αίθουσες και εποχές αργότερα, ενώ γνώριζα τις βασικές προσωπικότητες της βουλγαρικής Αναγέννησης, έφτασα και στα πορτραίτα του Σωφρόνιου Βράτση και του Ζαχάρη Ζωγράφ, που με τον ίδιο τρόπο είχαν μείνει χωρίς ονόματα και χωρίς σημασία για την βουλγαρική πνευματική Αναγέννηση. Δεν υπάρχει τρόπος να μάθεις ποιοι είναι οι Βούλγαροι αυτοί, εκτός αν δεν πληρώσεις πρόσθετα για ξεναγό, που πιθανώς είναι και η λύση του αινίγματος με τα ανώνυμα εκθέματα εκ μέρους της ηγεσίας του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.

Το κτήριο που σήμερα στεγάζεται το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο υπήρξε επίσημη κατοικία του τελευταίου κομμουνιστικού ηγέτη της Βουλγαρίας – Τόντορ Ζίβκοφ, και για το λόγο αυτό δεν είναι πολύ κατάλληλο για μουσειακές εκθέσεις.

Οι τεράστιες σκάλες και διάδρομοι του κτηρίου δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν πλήρως για μουσειακούς χώρους, ενώ το εμβαδόν μερικών από των χώρων δεν είναι αρκετά μεγάλο, ώστε να χωρέσουν σε μια αίθουσα μερικές εποχές, όπως για παράδειγμα στην αίθουσα «Θράκη».

Τα πολλά εκθέματα στην αίθουσα δείχνουν την ακμή του βασιλείου των Οδρυσών με διάφορα είδη θρακικού οπλισμού, κοσμήματα και πέτρινα ευρήματα, με επίκεντρο τον παγκοσμίας φήμης Θησαυρό του Παναγκιούριστε. Το έργο των μαστόρων χρυσοχόων από την πρώιμη ελληνιστική εποχή που συνδυάζει αρχαία ελληνικά μοτίβα με θρακικές και αχαιμενιδικές τεχνικές χαίρει τεράστιου ενδιαφέροντος εκ μέρους των επισκεπτών του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου και πιθανότατα για το λόγο αυτό είναι το καλύτερα διατηρούμενο έκθεμα σε όλο το μουσείο. Ενώ όμως ο Θησαυρός του Παναγκιούριστε λάμπει από καθαριότητα, άλλα ιστορικά ευρήματα είναι σκεπασμένα με σκόνη σε κάποια από τις γύρω βιτρίνες, που με κάνει να σκεφτώ αν πρέπει να κρίνουμε την αξία του Θησαυρού από την συντήρησή του, όπως κάνουν οι ίδιοι οι υπάλληλοι του μουσείου.

Αν δεν γνωρίζει κανείς ότι η Βουλγαρία στη διάρκεια 5 αιώνων βρισκόταν υπό τουρκικό ζυγό και ο πληθυσμός της τρομοκρατούνταν συνέχεια από την οθωμανική εξουσία, από την έκθεση του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου δε θα μπορούσε με κανέναν τρόπο να μάθει κάτι για μια από τις σημαντικότερες ιστορικές εποχές για το βουλγαρικό έθνος.

Μια από τις πιο δύσκολες και αιματηρές περιόδους στην βουλγαρική ιστορία παρουσιάζεται μέσα από μερικά ανατολίτικα κοσμήματα και αντικείμενα της οθωμανικής καθημερινότητας. Λείπουν ο αδικαιολόγητος πόνος, τα βάσανα και οι στερήσεις που ζούσαν και υπέφεραν εκατοντάδες χιλιάδες βουλγαρικές οικογένειες στα πλαίσια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αντί να παρουσιάσει την βουλγαρική τραγωδία διάρκειας 500 ετών, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο προτείνει στους επισκέπτες του να δουν τα μνημεία της εκκλησιαστικής τέχνης της εποχής εκείνης, επειδή „η χριστιανική πίστη είναι ο βασικός παράγοντας που ενώνει τους Βούλγαρους κατά την τουρκοκρατία” σύμφωνα με το multimedia του μουσείου.

Η ανάπτυξη του Τρίτου Βουλγαρικού Κράτους μετά από την Απελευθέρωση το 1878 είναι αφιερωμένη στην ιστορία του Πριγκιπάτου Βουλγαρίας και της Ανατολικής Ρωμυλίας και στους αγώνες για την ενοποίηση του έθνους. Ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης περιλαμβάνει τους πολιτικούς και τα δημόσια πρόσωπα που συμμετείχαν στην αποκατάσταση και την ανάπτυξη της Βουλγαρίας, οι οποίοι ωστόσο παρουσιάζονται κυρίως με προσωπικά τους αντικείμενα και με σχετικά λίγα βιογραφικά στοιχεία.

Φαίνεται σαν να βρέθηκαν στις βιτρίνες του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου μόνο επειδή τιμήθηκαν με μεγάλο αριθμό βραβείων για κάποια άγνωστη δραστηριότητα.

Στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο η περίοδος μετά από την Απελευθέρωση της Βουλγαρίας έχει παρουσιαστεί μέχρι το 1944, όταν καθιερώθηκε το απολυταρχικό καθεστώς των κομμουνιστών. Η ιστορία του κράτους από τότε μέχρι το 1989 (όταν έπεσε το κομμουνιστικό καθεστώς) έχει μαζευθεί σε μια μικρή βιτρίνα και αποτελεί μια σημαία από την περίοδο εκείνη και σύντομες πληροφορίες για την κομμουνιστική εξουσία. Με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αγνοείται η περίοδος των 500 ετών του τουρκικού ζυγού και οι συνέπειές του για το βουλγαρικό έθνος, έτσι και στην έκθεση αυτή λείπει η ιστορία των 45 ετών καταπιεστικού κομμουνιστικού καθεστώτος.

Είναι σαν να μην έχουν συμβεί αυτά τα περίπου 50 χρόνια, σαν να μην έχουν χάσει τη ζωή τους χιλιάδες αθώοι απλοί πολίτες λόγω της καταπιεστικής ισχύος του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Επομένως δεν είναι παράξενο το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν Βούλγαροι οι οποίοι νιώθουν νοσταλγία για το κομμουνιστικό κόμμα και τη σοσιαλιστική Βουλγαρία. Αφού το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο δεν μπορεί να θυμίσει την σκοτεινή πλευρά του παρελθόντος του βουλαρικού λαού, τι νόημα έχει να του θυμίζει την λάμψη και την αξία της ιστορίας του; Σε τελευταία ανάλυση η αυταπάτη αυτή μένει μόνο για τους πιο πιστούς πατριώτες στη Βουλγαρία.

Όταν ο Παΐσιος Χιλανδαρινός έγραφε την «Σλαβοβουλγαρική Ιστορία» του τον 18ο αιώνα και διηγούνταν την ιστορία του βουλγαρικού λαού, προσπαθούσε να ξυπνήσει την εθνική συνείδηση των Βουλγάρων και να τους πείσει ότι από ιστορικής άποψης έχουν αρκετούς λόγους εθνικής  αυτοπεποίθησης και υπερηφάνειας. Στις μέρες μας, όταν καταπολεμούμε την οικονομική και πολιτική κρίση στο βουλγαρκό κράτος, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο πρέπει να παίζει το ρόλο του σύγχρονου Παΐσιου και να μας θυμίζει τόσο την ακμή, όσο και την παρακμή της Βουλγαρίας, ώστε να μην χάνουμε την πίστη μας σε ένα καλύτερο αύριο.

 

 

Tags: ρεπορτάζ Εθνικό Ιστορικό Μουσείο εκθέματα συλλογές Θησαυρός του Παναγκιούριστε
ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΤΕ ΜΑΣ!
Το περιεχόμενο του GRReporter φτάνει σε σας δωρεάν 7 ημέρες την εβδομάδα. Δημιουργείται από μια ομάδα επαγγελματιών δημοσιογράφων, μεταφραστών, φωτογράφων, εικονοληπτών, ειδικών λογισμικού, γραφικών σχεδιαστών. Αν σας αρέσει η δουλειά μας και την παρακολουθείτε, σκεφτείτε μήπως θα θέλατε να μας υποστηρίξετε οικονομικά με ποσό που επιθυμείτε.
Subscription
Μπορείτε να μας βοηθήσετε και με εφάπαξ αποστολή οποιουδήποτε ποσού:
blog comments powered by Disqus