Μία ανάλυση του δημοσιογράφου Βαλέρι Νάιντενοφ
Ο Mάιος του 2010 θα μείνει στην ιστορία με την κήρυξη του τρίτου παγκοσμίου πολέμου. Μην ανησυχείτε όμως, δε θα υπάρχουν αιματοχυσίες, μόνο θα φτωχύνουμε.
Για πρώτη φορά φέτος την άνοιξη τα παγκόσμια hedge fund (αμοιβαία κεφάλαια επενδύσεων υψηλού ρίσκου) επιτέθηκαν όχι απλώς σε ένα εθνικό νόμισμα, αλλά στο ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης. Και για πρώτη φορά η υπομονή των ισχυρών εθνών της Ευρώπης εξαντλήθηκε. Την περασμένη εβδομάδα η Καγκελλάριος Άγγελα Μέρκελ ξέθαψε το τόμαχοκ της μάχης – απαγόρευσε το short selling, μέσω του οποίου οι κερδοσκόποι αποσκοπούν στην κατάρρευση των μετοχών και των συναλλαγμάτων. Είναι σαν να απαγορεύσεις στον Χίτλερ να χρησιμοποιεί άρματα μάχης.
Ποιος ενάντια σε ποιον μάχεται;
Αφ’ ενός, το δολλάριο μάχεται ενάντια στο ευρώ για το ρόλο του παγκόσμιου συναλλάγματος. Αφ’ ετέρου, οι παγκόσμιοι παίκτες μάχονται ενάντια στον έλεγχο των κρατών επάνω στην ίδια την οικονομία τους. 3-4 οικονομικές σχολές επίσης έχουν έχρθει στα χέρια.
Το αποτέλεσμα μπορεί να χτυπήσει τη Βουλγαρία πολύ πιο σοβαρά, απ’ ότι τα μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης της κυβέρνησης. Μία κατάρρευση, για παράδειγμα, του ευρώ κάτω από την ισοτιμία με το δολλάριο, μπορεί να κλονίσει τα συναλλάγματα ώστε τα ακίνητα να ακριβύνουν διπλάσια εντελώς απρόσμενα. Και αυτό μπορεί να συμβεί ακόμη τον Ιούνιο. Και αν του χρόνου το ευρώ εξαφανιστεί και αποκατασταθούν τα παλιά συναλλάγματα; Και τοτέ μπορεί να δούμε ότι το λέβα έχει συνδεθεί με το μάρκο, αυτή τη φορά όμως σε αναλογία 1:0,5. Αν έχετε αποταμιεύσει π. χ. 1000 ευρώ στην τράπεζα, αυτά μπορεί να μετατραπούν σε 1000 λέβα, τα οποία θα ισοτομούν με 500 δολλάρια.
Πόσο συχνά τα hedge fund επιτίθενται στα εθνικά συναλλάγματα;
Αρκετά συχνά. Μερικοί πιστεύουν ότι ο υπερπληθωρισμός στη Βουλγαρία το 1996-1997 οφείλεται ακριβώς σε μία παρόμοια επίθεση. Αυτή όμως αποτελεί απλώς μια υπόθεση. Το αναμφισβήτητο παράδειγμα είναι η επίθεση του Τζόρτζ Σόρος και το Quantum Fund του εναντίον της λίρας Αγγλίας το 1992, η οποία οδήγησε στην κατάρρευση της λίρας και 1 δισ. δολλάρια κέρδη για τον Τζορτζ Σόρος. Ακριβώς με αυτά τα χρήματα ο διάσημος κερδοσκόπος χρηματοδότησε σημαντικές προπαγανδιστικές ομάδες στη Βουλγαρία.
Πώς μπορούν να αντιδράσουν τα κράτη;
Να ένα διδαχτικό παράδειγμα - το 1998, στην κορύφωση της ασιατικής κρίσης, τα hedge fund επιτέθηκαν στο συνάλλαγμα του Χονγκ Κονγκ. Εκείνη την εποχή το Χονγκ Κονγκ βρισκόταν σε ακόμη πιο αυστηρό καθεστώς συναλλαγματικών ισοτιμιών από το βουλγαρικό, γενικά αυτή η ημιαυτόνομη χώρα αποτελούσε πρότυπο οικονομικής σταθερότητας στο επίκεντρο της ασιατικής κρίσης. Όλα τα συναλλάγματα γύρω του υποτιμήθηκαν, μόνο το συνάλλαγμα του Χονγκ Κονγκ παρέμενε σταθερό. Τότε μια ομάδα μη εξακριβωμένα hedge fund, ανάμεσα στα οποία ο «συνήθης ύποπτος» - το Quantum Fund του Τζόρτζ Σόρος, πήραν δανεικά έναντι ορισμένου μισθίου μετοχές Χονγκ Κονγκ, τις πούλησαν έναντι δολλαρίων Χονγκ Κονγκ και αντάλλαξαν αυτά τα δολλάρια με αμερικανικά. Οι φήμες λένε, ότι η συνολική αξία των μετοχών ήταν πάνω από 30 δισ. αμερικανικά δολλάρια.
Οι κερδοσκόποι στοιχημάτισαν ότι θα συμβεί ένα από τα δύο. Αν υποτιμούνταν το δολλάριο του Χονγκ Κονγκ, θα έβγαζαν χρήματα από την κερδοσκοπία στο νόμισμα. Αν πάλι οι αρχές στο Χονγκ Κονγκ στήριζαν το νόμισμα αυξάνοντας τα επιτόκια, αυτό θα οδηγούσε σε πτώση το τοπικό χρημαιστήριο και τότε τα hedge fund θα έβγαζαν χρήματα από τις υποτιμιτικές θέσεις που είχαν καταλάβει, δηλαδή θα αγόραζαν πολύ πιο φτηνά τις μετοχές που έπρεπε να επιστρέψουν. Μέχρι εδώ, θαυμάσια! Όμως οι αρχές στο Χονγκ Κονγκ έκαναν ένα τρίτο πράγμα – άρχισαν να αγοράζουν μετοχές στο χρηματιστήριο, για να ανεβάσουν τις τιμές τους. Απεδείχθη, ότι είχαν πολύ περισσότερα αποθέματα σε αμερικανικά δολλάρια, απ’ ό,τι αναμενόταν.
Φυσικά, όλα τα διεθνή οικονομικά ΜΜΕ αντέδρασαν μανιασμένα, είπαν τις αρχές στο Χονγκ Κονγκ κομμουνιστές, ο ίδιος ο Μίλτον Φρίντμαν, ο «γκουρού» του μονεταρισμού, ονόμασε την πολιτική του Χονγκ Κονγκ τρελή. Σε τελευταία ανάλυση το Χονγκ Κονγκ νίκησε, τα hedge fund την πάτησαν, ενώ ένα από αυτά έπρεπε να διασωθεί από το αμερικανικό κράτος.
Σύμφωνα με τους διευθυντές των hedge fund και τα ΜΜΕ τους, δεν υπάρχει «εχθρική κερδοσκοπία». Η κερδοσκοπία είναι πάντα καλό πράγμα. Απλώς οι «επενδυτές» αναζητούν τα αδύνατα σημεία των κρατών και τα θεραπεύουν χειρουργικά.
Μέχρι πριν από 2 χρόνια οι δυτικοί ηγέτες αποδέχονταν σε γενικές γραμμές αυτή την ιδεολογία. Όμως όταν το 2008 ξέσπασε η διεθνής οικονομική κρίση, άλλαξαν το τροπάρι. Εδώ και μερικούς μήνες ο Έλληνας πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου προσπαθεί να εξηγήσει ότι η χώρα του έπεσε θύμα ανήθικης επίθεσης. Κατά τη συνάντησή του με τον Αμερικανό Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, ο Γεώργιος Παπανδρέου απηύθηνε μία δημόσια έκκληση – συγκρατήστε τους κερδοσκόπους σας!
Ακριβώς το ίδιο τόνισε την προηγούμενη εβδομάδα και η Καγκελλάριος Άγγελα Μέρκελ, η οποία δήλωσε ότι η μονομερής γερμανική απαγόρευση του short selling θα συνεχιστεί μέχρι την στιγμή που η Ευρωπαϊκή Ένωση λάβει από κοινού μέτρα ρύθμισης των οικονομικών αγορών.
“Το ευρώ βρίσκεται σε κίνδυνο – είπε η Γερμανίδα Καγκελλάριος – και αν δεν αποτρέψουμε αυτό τον κίνδυνο, οι επιπτώσεις για την Ευρώπη θα είναι ανυπολόγιστες, οι επιπτώσεις εκτός Ευρώπης θα είναι ανυπολόγιστες.” Επομένως οι αντιαποικιακές δηλώσεις του Μπόικο Μπορίσοφ ακολουθούν πιστά την τελευταία ευρωπαϊκή μόδα.