Galery

1

Συμφωνείτε με τον ισχυρισμό της προέδρου της Επιτροπής προϋπολογισμού του Κοινοβουλίου Μέντα Στογιάνοβα ότι ο φόρος επί των κερδών από επιτόκια των τραπεζικών καταθέσεων θα δώσει κίνητρο στις επενδύσεις;

Θεωρητικά η μείωση των καταθέσεων θα οδηγήσει στην αύξηση είτε των επενδύσεων, είτε της κατανάλωσης. Στην πραγματικότητα όμως είναι λίγο δύσκολο να σχολιάσω, επειδή εδώ συγκρίνουν τα επιτόκια στις τραπεζικές καταθέσεις των πολιτών με τις επενδύσεις που τις κάνουν εταιρείες. Το ότι ορισμένοι άνθρωποι κρατούν χρήματα στην τράπεζα για να παίρνουν το επιτόκιο, δεν σημαίνει ότι θα τοποθετήσουν τα χρήματά τους σε επενδύσεις, αν φορολογηθούν τα επιτόκια. Η αλήθεια είναι ότι οι αποταμιεύσεις βρίσκονται σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια και είναι κανονικό σε περίοδο κρίσης οι τραπεζικές καταθέσεις να αυξάνονται. Όταν οι άνθρωποι δεν είναι σίγουροι για το τι μπορεί να συμβεί σε λίγους μήνες, προτιμούν να κρατούν τα λεφτά τους στην τράπεζα και όχι να τα ξοδεύουν. Καλύτερα, βέβαια, είναι τα λεφτά να μπουν στην παραγωγή ή στην κατανάλωση, επειδή αυτό είναι που ωθεί μια οικονομία, αλλά προς το παρόν θα προτιμούσα να μην σχολιάσω το θέμα.

Πώς επηρέασε η ευρωπαϊκή κρίση χρέους τις επενδύσεις στη Βουλγαρία; Μειώθηκαν οι ελληνικές επενδύσεις στη χώρα;

Οι επενδύσεις στη Βουλγαρία μειώθηκαν σημαντικά από το 2009, αλλά αυτό είναι αποτέλεσμα της αλλαγής της φύσης τους, όπως αναφέραμε πιο πάνω. Τα χρήματα που παλιά τοποθετούνταν στον χρηματοπιστωτικό τομέα, σε ακίνητα και εμπόριο, η στατιστική τα κατέγραφε ως επεδύσεις, παρ’ όλο που όταν ένας απλός πολίτης ακούσει τη λέξη «επενδύσεις» σκέφτεται εργοστάσια και εξοπλισμό. Τα χρήματα αυτά που τοποθετούνταν στην οικοδομή εμπορικών κέντρων, στην χρηματοδότηση τραπεζών από τις κεντρικές τράπεζες και την ανάπτυξη εμπορικών καταστημάτων, τώρα δεν υπάρχουν πια. Οι επενδύσεις στον κλάδο της παραγωγής όμως διατηρήθηκαν και δεν επηρεάστηκαν σημαντικά από την κρίση χρέους. Επηρεάστηκαν μάλλον τα μεγαλύτερα project αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

Στην Ελλάδα πρόκειται να πραγματοποιηθεί μια μαζική αναδιάρθρωση του χρηματοπιστωτικού τομέα. Έχει ήδη ξεκινήσει η συγχώνευση τραπεζών, οι οποίες έχουν μια στρατηγική θέση στην βουλγαρική αγορά. Πώς θα επηρεάσει η διαδικασία αυτή την αγορά της χώρας;

Εφόσον η βουλγαρική αγορά εξαρτάται από τις ελληνικές τράπεζες, θα μπορούσα να πω ότι αν τα προηγούμενα χρόνια τα υποκαταστήματα στη Βουλγαρία έπαιρναν χρήματα από τις μητρικές τράπεζες, τώρα η κατάσταση οδηγεί στην μείωση των συνολικών επενδύσεων στον χρηματοπιστωτικό τομέα γενικά. Αν πριν από την κρίση οι επενδύσεις στον τραπεζικό κλάδο ήταν της τάξης του 1-1,5 δισ. ευρώ ετησίως, που σε μεγάλο βαθμό οφειλόταν στις ελληνικές τράπεζες, τον τελευταίο καιρό τα ποσά αυτά έχουν πέσει στα 200-300 εκατ. ευρώ ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδύσεις στον συγκεκριμένο κλάδο μειώνονται γενικά.

Ποια είναι τα βασικά βήματα που πρέπει να γίνουν, για να προσελκυστεί ένας επενδυτής να τοποθετήσει τα χρήματά του σε μια συγκεκριμένη αγορά, σύμφωνα με την βουλγαρκή εμπειρία;

Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να γίνουν, και πολύ συχνά υποτιμάται, είναι το καλό μάρκετινγκ και η διαφήμιση του κράτους. Η Βουλγαρία πάντα υπέφερε από το γεγονός ότι είναι μια μικρή και σχετικά άγνωστη χώρα. Και μάλιστα όχι τόσο ότι έχει δημιουργήσει άσχημη εικόνα, αλλά ότι δεν έχει δημιουργήσει καμία εικόνα προς τα έξω. Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις έχουν ολόκληρα τμήματα με συμβούλους που εξετάζουν τις συνθήκες για την ανάπτυξη δραστηριότητας στις διάφορες χώρες, στις περισσότερες περιπτώσεις όμως οι μεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορούν να γνωρίζουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Βουλγαρίας, επειδή δεν διαθέτουν αρκετές πληροφορίες. Στη χώρα λειτουργεί περισσότερο «το φαινόμενο της χιονοστιβάδας». Μια εταιρεία που έχει εγκατασταθεί στη Βουλγαρία προσελκύει άλλες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν εμπιστευθεί την εκτίμησή της. Στη Βουλγαρία μάλιστα χριεάστηκε να περάσει αρκετός χρόνος. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 στη χώρα δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου ξένες εταιρείες. Ύστερα οι επιχειρήσεις που εγκαταστάθηκαν στην αγορά προσέλκυσαν μερικούς εταίρους τους και οι επενδύσεις άρχισαν να αυξάνονται. Χρειαζόμαστε όμως όχι μόνο τα καλά λόγια των εταιρειών που δραστηριοποιούνται ήδη στη Βουλγαρία, αλλά και μια πιο στοχευμένη και αποτελεσματική πολιτική του κράτους που θα αναζητούσε ενεργούς επενδυτές.

Από την άλλη πλευρά πολύ συχνά υποτιμούνται τα κίνητρα που θα μπορούσαν να δοθούν, προκειμένου να προσελκύσουν επενδυτές. Κάθε κράτος έχει ένα σύνολο κανόνων και κινήτρων που προσφέρονται σε ενδεχόμενους επενδυτές. Πολλές μεγάλες επιχειρήσεις επιλέγουν πρώτα 10-15 χώρες, στις οποίες θα μπορούσαν να επενδύσουν. Στη συνέχεια μειώνουν τον αριθμό τους σε 2-3. Στη φάση αυτή πρέπει να δοθούν ορισμένα κίνητρα προκειμένου το κράτος να ξεχωρίσει ανάμεσα στα υπόλοιπα ανταγωνιστικά κράτη. Ανεξάρτητα από το αν τα κίνητρα αυτά σχετίζονται με τους φόρους, το κόστος εργασίας ή την τιμή της γης. Για το λόγο αυτό η χώρα πρέπει να ετοιμάσει ένα τέτοιο πακέτο, το οποίο από τη μία να είναι καλό για τον επενδυτή, από την άλλη όμως να μην είναι εις βάρος του κράτους.  Με άλλα λόγια, δεν έχει νόημα μια χώρα να δώσει δέκα εκατομμύρια, για να προσελκύσει πέντε, το αντίθετο όμως θα είχε σημασία.