Galery

1

«Την Κυριακή, όταν όλοι οι πραγματικοί χριστιανοί μαζευτούν για προσευχή, όλες οι καμπάνες των ναών της Προβηγκίας θα χτυπήσουν πένθιμα. Και οι φλόγες των κεριών θα σβηστούν με τα δάχτυλα και τα κεριά θα ριχτούν στο χώμα. Και θα πέσει σκοτάδι, προάγγελος του σκότους που περιμένει τις ψυχές εκείνων που αφορίζει η Αγία μας Εκκλησία».

Η φωνή του καρδινάλιου υψώθηκε και πλημμύρισε την αίθουσα, πολλαπλασιασμένη από τις υπόκωφες αντηχήσεις. Κοιτάζοντάς τον θυμήθηκα πόσο είχα ανακουφιστεί που με είχαν οδηγήσει σ’ αυτόν, και όχι στον Ινοκέντιο. Τώρα λυπόμουν που δεν είχα συναντηθεί με τον ίδιο τον πάπα.

Την εποχή που οι αιρετικοί κατεδάφιζαν δικαιολογημένα τα λόγια και τα έργα των ανθρώπων της Εκκλησίας, ο καρδινάλιος Ουγκολίνο, επίσκοπος της Όστια, γιος του κόμητα Τριστάν Κόντι, ζούσε ταπεινά και θεοσεβούμενα, γεγονός που στάθηκε αφορμή να αποκτήσει φήμη ανθρώπου με άσπιλη συνείδηση, εντιμότητα και πολλές γνώσεις. Αλλά, μόλις αυτός ο υπερήφανος και απλησίαστος άνθρωπος φόρεσε την τιάρα, δεν κατάφερε να ξεκόψει από τα εγκόσμια πάθη. Έμοιαζε περισσότερο με ιερέα του ζηλόφθονου Θεού της Παλαιάς Διαθήκης, παρά με επίγειο απεσταλμένο του αγαθού Ιησού. Δεν υπάρχει τίποτε πιο επικίνδυνο από τον ενάρετο άνθρωπο που πιστεύει ότι έχει το αλάθητο. Σ’ αυτόν επιτρέπονται τα πάντα, έχει το δικαίωμα να δικάζει και να καταδικάζει, παραμένοντας ο ίδιος στο απυρόβλητο.

Ο καρδινάλιος συνέχισε να καταριέται τους αμαρτωλούς:

«Να αρνηθούμε τη Θεία Κοινωνία σ’ αυτούς τους λεπρούς, να μην τους δείξουμε κανένα έλεος... Να τους απαγορέψουμε χριστιανική ταφή και ν’ αφήσουμε τα πτώματά τους έξω από τα κοιμητήρια, να τα φάνε τ’ αρπαχτικά και τα σκυλιά».

Τότε πήρε το λόγο ο Δομινικανός _ ήταν η πρώτη φορά που άκουγα τη φωνή του. Είπε:

«Μακάριος όποιος σκοτώσει με πέτρα τα παιδιά τους...»

Όταν άρχισα να σας διηγούμαι την ιστορία μου, ορκίστηκα ότι δε θα κάνω άλματα στο μέλλον κι ότι δε θα διακόπτω την αφήγησή μου, σαν κάποια θεότητα που ξέρει το τι θα συμβεί, για να πω: «Ναι, αλλά αυτός θα πεθάνει ύστερα από ένα χρόνο...» ή «Όχι, αυτός δεν ξέρει ότι...» Καταβάλλω τεράστιες προσπάθειες να χωρέσω στο μυαλό και το σώμα εκείνου του Ανρί ντε Βενταντόρν που ήμουν πριν από περίπου τριάντα χρόνια, προσπαθώ ώστε οι γνώσεις, η απελπισία και _ ίσως _ η σοφία του σημερινού Ανρί να μην εισχωρήσουν στα λόγια και στις πράξεις εκείνου του περασμένου. Αλλά δεν αντέχω να μην προφητέψω:

Το πτώμα του αφορισμένου Ραϊμόν θα μπει σε φτηνό φέρετρο και θα τοποθετηθεί έξω από το νεκροταφείο των Ναϊτών Iπποτών της Τουλούζης. Το κρανίο του θα μείνει απείραχτο, τα οστά του ανάκατα, ροκανισμένα από ποντίκια, τα ενδύματά του θα κλαπούν. Στο κρανίο του θα φαίνεται ακόμα η σφραγίδα με τον κόκκινο κρίνο, έμβλημα των βασιλέων της Γαλλίας, σημάδι πως ήταν γραφτό η Τουλούζη να περάσει στο γαλλικό στέμμα.

Ο καρδινάλιος Ουγκολίνο θα πατήσει τα εκατό, κι όταν πεθάνει, θα ενταφιαστεί κάτω από μαρμάρινη πλάκα, σαν τον πάπα Γρηγόριο τον Θ΄.

Τότε, εκείνη τη χαμένη μέσα στο παρελθόν ημέρα, ο καρδινάλιος μου είπε:

«Έλα μαζί μου».

4.

Η έφιππη φρουρά αποτελούνταν από εκατό περίπου άτομα. Ήρθε και ο Δομινικανός μαζί μας. Φτάσαμε στο κάστρο του Αγίου Αγγέλου _ το σκοτεινό νεκροταφείο κάποιου αυτοκράτορα, δε θυμάμαι ποιου ακριβώς.

Αυτό το κάστρο, που προοριζόταν αρχικά για νεκροταφείο _ για Οίκος του Θανάτου δηλαδή _ είχε μετατραπεί σε προθάλαμο θανάτου για όσους είχαν πάρει το δρόμο για την κόλαση. Πρώτα περάσαμε μέσα από την Αίθουσα των Πιθαριών _ γεμάτη με μεγάλα πιθάρια, ικανά να χωρέσουν μέσα τους από έναν άνθρωπο το καθένα. Εκεί κάθεται, κουλουριασμένος σαν μέσα σε μήτρα, ο δύστυχος φυλακισμένος, σκεπασμένος με μια πέτρινη πλάκα από πάνω. Σηκώνουν το καπάκι μόνο για να του δώσουν φαγητό. Κι αυτός γεμίζει συγά σιγά το πιθάρι με τα περιττώματά του, μέχρι που στο τέλος πνίγεται σ’ αυτά. Από τα πιθάρια έφτασαν στ’ αυτιά μου κάτι υπόκωφες κραυγές, που θα με κυνηγούν μέχρι την τελευταία μου ώρα, ενώ οι μυρουδιές ήταν χειρότερες κι από εκείνες που αναδίνει ένα πεδίο μάχης ύστερα από τρεις μέρες. Κατεβήκαμε σε κάτι υπόγεια. Είδα τα σιδερένια κάγκελα δεξιά κι αριστερά στο σκοτεινό διάδρομο. Στο φως του πυρσού κατάφερα να διακρίνω χέρια που απλώνονταν να μας αρπάξουν. Και πάλι κραυγές. Και πάλι η ανυπόφορη αποφορά.

Στο τέλος, φτάσαμε μπροστά σε μια σιδερένια πόρτα. Ο καρδινάλιος την ξεκλείδωσε με ένα κλειδί που κρεμόταν στη ζώνη του και είπε:

«Εδώ είναι το κελί των αιρετικών από τη Βουλγαρία».

Μπήκαμε μέσα και οι τρεις _ ήταν και ο Δομινικανός μαζί μας. Ο καρδινάλιος μου είπε:

«Κράτα τον πυρσό».

Ανατρίχιασα στη σκέψη ότι οι φρουροί μπορούσαν κάλλιστα να κλείσουν την πόρτα πίσω μας.

Ύψωσα τον πυρσό. Βρισκόμαστε μέσα σ’ έναν πέτρινο τάφο, στους τοίχους γυάλιζε νερό _ ήμαστε χαμηλότερα από τη στάθμη του Τίβερη. Στο κέντρο, εκεί που θα έπρεπε να βρίσκεται η σαρκοφάγος, είδα κάτι σιδερένια σεντούκια, το ένα πάνω στο άλλο. Δεν υπήρχαν ιστοί αράχνης, ούτε σκόνη. Σήκωσα το κεφάλι μου _ στο ταβάνι άστραφταν σαν πολύτιμοι λίθοι κρύσταλλοι άλατος. Το αίμα, οι ακαθαρσίες και τα δάκρυα είχαν απορροφηθεί από το χώμα, για να μετατραπούν σε διαμάντια εδώ, σ’ αυτό το κελί. Επικρατούσε απόλυτη σιγή, μόνο κάποια βαριά σταγόνα έπεφτε κατά διαστήματα από το ταβάνι. Το ψύχος μού περόνιαζε τα κόκαλα. Στράφηκα προς το μέρος του καρδινάλιου _ το πρόσωπό του ήταν αυστηρό και γεμάτο ένταση. Είπε στον Δομινικανό:

«Άνοιξε ένα σεντούκι».

Όταν ο Δομινικανός άνοιξε το σεντούκι, είδα ότι το σεντούκι ήταν γεμάτο βιβλία και κυλίνδρους χειρογράφων. Στράφηκα προς τον καρδινάλιο. Εκείνος μου είπε:

«Τι περίμενες ότι θα έχει μέσα; Ανθρώπους; Αυτούς φροντίζει ο χρόνος να τους ρίξει στη λήθη. Οι γνώσεις και οι διδασκαλίες είναι που αντιστέκονται...»